Wat ik zou willen?
Dossiers de deur uit, alle informatie elektronisch
beschikbaar en
kosten besparen!
Jalema File Management:
hoogwaardig extern archiefbeheer
met digitale meerwaarde
J-F-M: DE KOSTENEFFECTIEVE VERTAALSLAG
VAN FYSIEK NAAR DIGITAAL DÖSSIERREHFFR
Tel.: (077) 750 11 00
Fax: (077) 750 11 90
thema
ons inziens moeten worden gezocht in
aselecte steekproeven die 110 jaar na
geboortedatum worden bewaard, waarna
ze geheel openbaar worden. Bij de archie
ven van de provinciale psychiatrische
ziekenhuizen in Santpoort (Meerenberg)
en Castricum (Duin en Bosch) wordt al
volgens deze methode gewerkt.
Het resultaat van enkele besprekingen
was een notitie die wij in de herfst van
2001 voorlegden aan de besturen van het
Koninklijk Nederlands Historisch Ge
nootschap (KNHG) en DIVA. Deze orga
nisaties mogen geacht worden respectie
velijk het historisch-wetenschappelijk
onderzoek en het archiefwezen in vol
doende mate te kunnen vertegenwoordi
gen. Beide besturen kwamen snel tot de
conclusie dat dit onderwerp weer op de
agenda thuishoorde. 'Weer', want al in
1995-1997 had een groep onderzoekers
onder leiding van de Nijmeegse hoogle
raar prof. P. Klep zich hiermee bezigge
houden. Het resultaat was een studiedag
in Amsterdam, waarop werd voorgesteld
om steekproeven uit dergelijke volumi
neuze bestanden te nemen. De toen
gehouden lezingen werden in 1997 gepu
bliceerd, waarna het om ons niet hele
maal duidelijke redenen doodstil werd.7
KNHG, DIVA, IISG en ING gaven aan drs.
Danièle Rigter opdracht tot het verrich
ten van een vervolgonderzoek naar de
haalbaarheid van de steekproefmethode
en de wijze waarop deze zou moeten
worden getrokken, terwijl de belangen
van het historisch-wetenschappelijk
onderzoek en de privacybescherming
gewaarborgd zouden moeten zijn. Dit
onderzoek is inmiddels voltooid en het
voornemen bestaat om eind 2002 of
begin 2003 een bijeenkomst te beleggen,
waarop afspraken zouden moeten wor
den gemaakt hoe dit in de praktijk uit te
RCH I EF EN EMOTI E
voeren en te organiseren. Die afspraken
zijn snel nodig. Want nog altijd kunnen
emoties hoog oplopen als gegevens over
nog in leven zijnde personen of hun
directe nabestaanden onverbloemd
gepubliceerd worden.
49
JALEMA FILE MANAGEMENT
E-mail: info@j-f-m.com
Internet: www.j-f-m.com
Jalema File Management B.V.
Postbus 4802
5953 ZL Reuver
Alles draait om informatie en communicatie en
de directe beschikbaarheid ervan.
Het liefst willen we informatie compleet,
snel en digitaal hebben. Ondanks vergaande
digitalisering groeien fysieke archieven
harder dan ooit. Hoe kunnen we die fysieke
informatie nu snel en compleet in digitale vorm
krijgen?
Dat kan nu met Jalema File Management
(J-F-M).
J-F-M koppelt hoogwaardig extern beheer van
uw archief aan elektronische beschikbaarheid
van deze informatie.
Het resultaat is een enorme ruimtebesparing
en substantiële afname van interne
organisatiekosten. Feitelijk worden deze
moeilijk beheersbare interne kosten omgezet
in directe aankoopkosten door gebruikte
maken van J-F-M.
MEER WETEN OVER J-F-M?
Bel vandaag nog voor een vrijblijvend informerend gesprek
met een van onze Information Managers.
Het loont beslist de moeite.
Bel (077) 75011 00 of
stuur een e-mail naar info@j-f-m.com
Een bijzonder kloostertje
Bij zijn onderzoek naar de ontwikkeling van de
tuinbouw in West-Nederland, het huidige
Westland, stuitte Hans Endhoven (57) op
gegevens van het middeleeuwse klooster
Lopsen, dat maar een korte bloei doormaakte,
namelijk van 1400 tot 1450. Endhoven had tot
voor kort een eigen organisatie- en adviesbu
reau en is in zijn vrije tijd al jarenlang actief in
de vriendenvereniging van het Leidse archief
jan van Hout en de afdeling Rijnland van de
Nederlandse Genealogische Vereniging.
Van Lopsen resteren alleen de rekeningen,
geschreven in potjeslatijn; die werden door
Endhoven alle doorgespit. Het klooster, klein
van omvang met een populatie van maximaal
vijftig mensen, inclusief lekenbroeders, lag
buiten de stadsmuren en ontstond simpelweg
doordat een aantal broeders van de derde orde
van Sint-Franciscus bij elkaar kroop. Aurelius
was er rond 1500 een tijdje prior. In 1456
namen ze de regel van Augustinus aan; ze vie
len onder het kapittel van Windesheim. Het
klooster steunde economisch op twee pijlers:
een agrarisch bedrijf en een atelier waar
paneelschilderingen werden gemaakt en
boeken gerestaureerd. De agrarische activiteit
en bestonden uit het vet weiden van ossen, het
houden van koeien voor de melk- en kaaspro
ductie, wat varkens en pluimvee. Verder teelden
ze aardbeien, appels, blauwe druiven en kruis
bessen. Tot bij de hofhouding in Den Haag
stond het klooster be
kend om zijn entbedrijf,
uitbesteed aan war-
moessiers; een voor die
tijd unieke bedrijfstak in
Nederland. Het klooster
atelier, met een leerlooierij voor de vervaardig
ing van perkament, had een goede reputatie in
kunstkringen. Recent hebben kunsthistorici die
oude faam herontdekt. Door de uitvinding van
de boekdrukkunst liepen de atelierinkomsten
behoorlijk terug. Bovendien stierven de kloos
terkunstenaars door ouderdom uit. De klooster
lingen moesten op een andere manier aan
inkomsten komen; ze verkochten daarom hun
landerijen en sloten leningen af om hun hoofd
boven water te houden.
De Reformatie speelde ook een rol; aan het eind
van de vijftiende eeuw legden de reguliere
kanunniken het accent op bidden en lazen ze
veel missen voor inwoners van Leiden en
omgeving. Het zichzelf bedruipende kloostertje
is uiteindelijk tenonder gegaan aan een combi
natie van het wegvallen van expertise en
oplopende schulden. Lopsen werd in 1526
overgenomen door het Leidse stadsbestuur dat
het met de resterende broeders weer overdroeg
aan het Catharinagasthuis, dat er een pesthuis
bouwde. Het kloostergebouw werd vlak voor het
beleg van Leiden gesloopt.
Ton Kappelhof tton.kaDpelhof@inghist.nl1 is onder
zoeker op het Instituut voor Nederlandse Geschiede
nis, Danièle Rigter (bpc@worldonline.nl) is eigenaar
van uitgeverij BPC en historisch onderzoeksbureau
Ecade.
1. Adres: www.inghist.nl.
2. Lex Heerma van Voss, Why is there no socialism in
the Netherlands. De Nederlandse arbeidersklasse
in de twintigste eeuw. Oratie gehouden bij de aan
vaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar in
de Sociaal-economische geschiedenis sinds 1870,
met name geschiedenis van arbeid en arbeidsver
houdingen aan de Universiteit Utrecht op vrijdag 8
maart 2002 (Amsterdam, 2002), p. 9 e.v.
3. Staatsblad 2000, nr. 302; zie ook: Staatsblad
2001, nr. 250 (Vrijstellingsbesluit) en Publicatie
blad van de Europese Gemeenschappen, nr. L 281
(Nederlandse tekst van de Richtlijn 95/46 van
Europese Parlement en Europese Raad van 24
oktober 1995). F.C.J. Ketelaar, 'Elke handeling telt.
Archiefdiensten en de Wet Bescherming
Persoonsgegevens', in: Nederlands Archievenblad,
mei 2000, p. 18-23 en juni 2000, p. 26-29; een
geactualiseerde versie van dit artikel is te vinden
op: www.org.uva.nl/bai/home/eketelaar/
archiefrecht.html#archiefdiensten (doorklikken naar
de onderzoekspagina van prof. Ketelaar).
Zie verder: F.C.J. Ketelaar, 'Vrijstelling aanmelding
Wet Bescherming Persoonsgegevens', in:
Nederlands Archievenblad, september 2001,
p. 16-17 en T.F.M. Hooghiemstra, Wet bescherming
persoonsgegevens (Lelystad, 2001) in het bijzon
der p. 32-34 en 58-59.
4. Beleidsverkenning 2002-2005: het verleden heeft
een veelbelovende toekomst. Het Nationaal Archief
ontvouwt zijn plannen en ambities voor de komen
de jaren. (Den Haag, mei 2002), p. 6.
5. Beschikking van de ministers van WVC en justitie
van 11 maart 1991 nr. RAD/CD/A 91.233 H.D.O.R.R.
nr. 47639-
6. Een recent voorbeeld: Henk Wals, Makers en
stakers. Amsterdamse bouwvakarbeiders en hun
bestaansstrategieën in het eerste kwart van de
twintigste eeuw (Amsterdam, 2001).
7. Paul M.IV1. Klep redactie, Steekproeven uit massale
archiefbestanden ter wille van het historisch belang
(Kon. Vereniging van Archivarissen in Nederland,
Den Haag, 1997).
september 2002
archievenblad
