^-0 voorzee
PreservationTechnologies
Wij scheppen weer orde
archiefburo
Restauratieatelier
Paul Peters B.V.
HET LICHTERSGEVOEL OVCV (WCllief C'tl ettlOtie
A WORLD LEADER IN PAPER PRESERVATION
Preservation Technologies B.V. voor:
massa-ontzuring van archiefmateriaal, boeken,
kranten, posters, prenten, tekeningen etc. door
middel van de beproefde f4,ool<!
methode
Vriesdrogen van nat papier
Ontsmetten en reinigen
Voorbereiden microverfilming
Verkoop ontzuringssprays en spraysystemen
Preservation Technologies B. V.
Verkoop en administratie
Pluim-es 18 - 2925 CM Krimpen aan den IJssel
Tel.: 0180 521188 GSM 0653672024
Fax 0180 525400
Productie
Middenweg 576B - 1704 BR Heerhugowaard
Tel.: 072 5724330 Fax 072 5724331
Handboekbinderij
Restauratie Conservering van de meest
uiteenlopende, historische en moderne,
documenten en aktenbestanden.
Ons atelier biedt sinds vele jaren een in brede
kring erkende expertise ten dienste van het
behoud van het geschreven en gedrukte erfgoed.
Object-specifiekepassief-conserverende
restauratie van papier, boekblok en boekband.
Van incunabel tot oude druk, van oude en
moderne grafiek, tot kerkelijke en
overheidsdocumenten, land- en wandkaarten,
charters en zegels, uit alle tijdvakken.
Restauratieatelier Paul Peters B.V.
is lid van de VeRes, de VAR en de IADA
(International Association of Book and Paper Conservators).
Weverweg 9, 6961 KM Eerbeek
Tel.0313 65 44 66 Fax 0313 65 58 82
paulpeters@paulpeters .demon, nl
Deskundige en discrete specialisten
in traditionele en digitale archivering
bij instellingen en bedrijven.
Ook voor specifieke training
van archiefpersoneel.
Het begon me op te vallen hoeveel er
werd herinnerd in mijn romans, ik besloot
het geheugen tot thema te maken en
maakte een planning: een geheugenlexi
con in zesentwintig delen, van A tot Z. Dat
moest genoeg zijn. De G had ik Groente
1991), ik schreef toen de M Het huis M.,
1993), dat was deel 13. Toen merkte ik dat
mijn geheugen te slecht was. De bedien
den die ik naar beneden stuurde, naar de
kelders van mijn ongeschreven verleden,
kwamen met lege handen terug: 'Niets
gevonden meneer.
Prompt vergat ik mijn plan, gewoon uit
mijn hersens gevallen. Goed is mijn
geheugen wel nooit zo geweest. Maar de
aandrift dingen van vroeger, van mij en
van anderen - naar boven te halen, die
bleef. Moest ik naar andere kelders, gevuld
met wat vreemden bewaarden.
Vast vond ik mijzelf daar terug.
Ik meldde mij bij de archivariëlen in onze
samenleving, maar niet na degelijke stu
die. Zo had ik het boek De Archief-
ladenlichter gelezen, psychopathologie
onder anthropologisch aspect van L. van
der Horst, professor en doctor (1959).
'Vrij algemeen wordt deze aandoening als
aanlegstoomis beschouwd, een kwestie van
kiembeschadiging,' had ik gelezen. Een
symptomencomplex op de bodem van een
zwaar degeneratieve aanleg. De Entartung
blijkt uit de erfelijke belasting, progressivi
teit en de reeds van kind af aanwezige ano
malieën, welke een dispositie zou zijn voor
het einfdlsmdssige denken der archiefladen-
lichters.'
Daar, na preparatie aldus, stond ik voor de
deur van het Archief van het Gestuurde
Toeval, vertaald als Archive d'Objets
Trouvées, Reichsambt für Serendipitat,
Oblivion Institute. Zonder geloofsbrieven,
inrichtingspapieren, of aanbeveling van
deze of gene voor het vertrouwen.
Wat men voor mij kon doen?
'Mij los laten in uw archief...'
Wat of ik zocht?
'Niets. Dat is: ik zou graag mijn geheu
gen. Ziet u? Het is nogal leeg. Misschien
kan ik mijzelf in Uw laden, in Uw archief
weer eens vinden.'
Was het niet uitgerekend dit exemplaar
onder archivariëlen aller landen die het
hele symptomencomplex meende oplepe
len te moeten, inbegrepen kiembeschadi
ging, anomalieën incluis, en de mdssigkeit
der invallen? Drempels, bezwaren. Ik
monsterde zijn gezicht, zoekend naar
wachtwoord of sleutel.
Ik probeer Makbenak, het wachtwoord der
vrijmetselaren, die dik gezaaid schijnen in
dit heimelijke, aan het vrije oog onttrok
ken segment van de samenleving.
'Makbenak...' zei de archivaris. 'Hetvlees is
van de botten los. Leuk. Wat wilt U?'
'Ik zoek niets, te groter de kans dat ik vind.'
Waarom ik dat niet meteen had gezegd?
De deur zwaaide open:
'Kopje koffie meneer?'
Straffe bak beter dan laffe bak. Pompend
van de adercafeïne draafde ik door de
archieflanen, trok schuifkens open, blade
rend, aarzelend, schakelend wat zich niet
schakelen laten wil, vol twijfel over zin en
bedoeling van mij en de wereld, wat ik
daar deed en of het wel mocht. Herinnerde
ik mij niet aan de hand van mooie aange
troffen gegevens over de politiehond, dat
mijn grootvader bij de bereden mare
chaussee had gezeten? Dat was dan maar
weer mooi teruggevallen in de lege woe
stijn in mijn kop. Mijn opa een diender,
mijn vader een schoolhoofd: daarom
vroeg ik mij af of mijn dwalen wel mocht!
Zo zette ik mij toch zeker langzaam over
eind in dat archief, met al mijn degenera
tie en beschadigde kiemen. Ik begon weer
mens te worden, als ladenlichter, als mij
zelf. Dat was een heel fijn gevoel van her
kenning. We kwamen ons weer bekend
voor, ik stond weer één recht twee breed
op de bodem van mijn aanleg.
Op die zelfde bodem struinde ik verder in
de geheugenkelder tot nut van 't algemeen
en mij zelf in 't bijzonder. Er viel mij iets
in: Immanuel Kant en biljarten. Een ver
band als been en vlees, los van de botten.
Met die inval massig aan het werk gesla
gen, meer ladenlanen, meer schuifkens
open, vinden bij biljart, vinden bij Kant,
kruiselings heen en weer verwezen: hij had
er van geleefd in zijn jonge jaren, de den
ker, de prijsbiljarter van zijn jeugd.
Heel mooi, zo gevonden, zo gezocht, op
basis van de progressieve bodem van een
inval.
'Die herinnering heb ik dan maar mooi uit
de kelder gepeuterd!', riep ik opgetogen, en
wachtte even in stilte op geluid vanwege
de archivaris van dienst. Dat geluid kwam.
Hij belde met iemand, zo kwam het mij
gedempt voor. Vroeg om versterking. Om
Hermandad, om hulp, heilig of niet.
'Ik heb hier een archiefladenlichter, aan de
karakteristieken voldoend. Komt U hem
halen?'
Ik meende deze dreiging machtig te neu
traliseren door 'Ik weet het weer!' te roe
pen. 'Mijn naam was toch Jongstra!'
'Blijft U rustig,' klonk het van ver. 'Niets
aan de hand, alles normaal. Hulp onder
weg.'
En daar was de hulp al, broeders in wit, de
jongste een vrouw.
'Dan bent u een zuster, aan uw fysicalitei-
ten te zien,' zei ik met een van de liefelijk
ste glimlachen in het Rijk Gods te vinden.
Ik volgde gedwee, de mens niet om proble
men te maken, dat herinner ik mij héél
goed. Zo zit ik in elkaar, die wetenschap
staat heel groot en duidelijk in kelder drie,
links achteraan, ga zelf maar kijken in
mijn geheugen. Mooi groot pakket, geel
als een kleine parkiet.
We passeerden de man die makbenak zo
leuk vond.
'Ik heb vrij wat vrij gemetseld,' riep ik jolig,
maar merkte een vragende blik van de
vrouwtjesbroeder.
'Och,' zei de archivaris van dienst.
'Klassiek geval, het lichtersgevoel. Het
wordt hen teveel, ons bezit. Kunnen het
niet aan. Erfelijk, een zwakke dispositie,
dan weet u het wel.'
Dit was één flard uit mijn kop, maar zo
moet de mens een hoop aangrijpende
belevenissen in voorraad hebben, dat
neem ik rustig aan. Ik heb wel eens een
bediende mijn geheugenkelders inge
stuurd, maar die kon toch niets vinden.
'Vind ik jammer voor u meneer...'
'Geen punt, beste kerel,' zei ik. 'Ik ga mij
een dezer dagen ter archieve vervoegen,
komt alles terug, een heel lexicon vol, van
de A tot de Z. Kwestie van lichtersgevoel!'
I 39
documentbehandeling, training en service
Aletta Jacobsstraat 28 - Waalwijk
Telefoon 0416 - 34 89 80 - www.voorzee.nl
1802 mei 1802 juni 1802 juli 1802 augustus 1802 september 1802
Ii1i1111i11111j11i111—
1/juni
Hendrik van Wijn aangesteld als archivarius van de Bataafse Republiek met de opdracht om visie en
inspectie te nemen van de staatsstukken van het gemenebest tot 1648, om de charters van de staat
tot die tijd te schiften, te soigneren en te rangschikken en van de belangrijkste een volledige
beredeneerde catalogus te bewerken, waarin elk charter beknopt beschreven zou worden 'onder
bijvoeging van genoegzame aanteekeningen omtrent derzelverinhoud en waarde'.
DoorAtte Jongstra
september 2002
archievenblad I
