OMDAT RUIMTE GELD
KOST
Het Nationaal Archief in fndonesië
I
1
T~
KARDEX
li--J
■mi!
VERDIENT U MET KARDEX
Kardex
Verrijdbare
stelling
Lektriever^
Kardex
Tinnes Two^
Antwoordcoupon
de Lektriever
Bedrijf
de Ruimtewinner
Naam
m/v
Stuur mij a.u.b.
de Verrijdbare stellingen
Adres
informatie over:
het Office systeem
Postcode
Plaats
O de Times Two
Telefoon
Fax
In Indonesië is dit jaar een nieuwe
organisatie voor het archiefbeheer tot
stand gekomen. De gemeentes en
de provincies dragen nu zelf meer
verantwoording. Het Nationaal
Archief beperkt zich tot het geven
van inhoudelijke richtlijnen; er is
geen sprake van een hiërarchische
verhouding.
Gelukkig hoefde ik de lange reis
niet alleen te maken; vanuit het
Algemeen Rijksarchief gingen
Maarten van Boven, Ted Steemers,
Pieter Koenders en Gerrit de Bruin
mee om met de top van het
Nationaal Archief te overleggen
over een internationaal congres
dat in november van dit jaar in
Indonesië wordt gehouden. Het
onderwerp is de conservering van
archieven in tropische landen.
Opvallend is dat resten van het koloniale
verleden nog zo zichtbaar aanwezig zijn
in Indonesië. Niet alleen in de taal, maar
ook in roerende en onroerende monu
menten. Om met dat laatste te beginnen:
we bezochten de Bank Indonesia, sinds
1953 de opvolgster van de uit 1828 stam
mende Javasche Bank NV. Het archief
van die bank wordt nu beheerd door de
Bank Indonesia. Ongeveer vijftien kilo
meter archief staat keurig in depots te
wachten op onderzoekers. De depots
zagen er heel goed uit; hét grote pro
bleem in tropische landen is natuurlijk
het in de hand houden van de lucht
vochtigheid. Die bedroeg ten tijde van
ons bezoek niet minder dan 72 procent,
een normale situatie. Als de conferentie
in staat is om voor die problematiek
financieel haalbare oplossingen te vin
den, dan zou dit voor het behoud van
het cultureel erfgoed in tropische landen
een enorme stap voorwaarts betekenen.
Vanuit Nederland zou er meer belangstel
ling mogen bestaan voor dit archief.
Ook brachten wij een bezoek aan het
Reinier de Klerk-huis. Dit huis, in 1760
gebouwd door de gouverneur-generaal
Reinier de Klerk, is na zijn dood overge
gaan in particuliere handen. Het diende
tussen 1844 en 1900 als protestants wees
huis en tot 1925 was het een kantoor van
de Dienst van het Mijnwezen. In dat laat
ste jaar werd het gebouw gerenoveerd en
sindsdien is het tot 1976 het onderko
men van het Landsarchief geweest.
(AN.RI)
Leegstand betekent - ook in Indonesië -
achteruitgang. Dankzij de Stichting
Cadeau Indonesië was het in de jaren
1996/1998 mogelijk het De Klerk-huis te
renoveren. Het Nederlands bedrijfsleven
heeft voor de restauratie aanzienlijke
fondsen ter beschikking gesteld. Het
Nationaal Archief is de beheerder van het
huis; een aparte stichting is verantwoor
delijk voor de exploitatie. Er worden
exposities en lezingen gehouden en
recepties en bruiloftsfeesten georgani
seerd. En dat al voordat onze staatssecre
taris de woorden 'cultureel ondernemer
schap' in de mond nam.
De restauratie is nog niet af. Een gedeelte
van de beide zijvleugels en de achtervleu
gel moeten nog in de oude staat terugge
bracht worden.
Het overstekende dak zorgt er niet alleen
voor dat de regen, die bij een tropische
bui zo hard uit de hemel komt dat
hemelwaterafvoeren geen enkele zin
hebben, niet tegen het gebouw kan op
spetten, maar zorgt ook voor een natuur
lijke koeling van de bovenste verdieping.
En iedere archivaris in Nederland die ook
met het beheer van gebouwen te maken
heeft, weet dat koeling een veelvoud van
verwarming kost. Wat de gemiddelde
inwoner van een land met een klimaat als
het onze niet weet (althans ik wist het
niet), is dat het verstandig is om gebou
wen in tropische landen zo te situeren dat
ze 'op de wind' liggen. Zo komt er door de
ramen een natuurlijke ventilatie en koe
ling.
Uiteraard bezochten we het Nationaal
Archief, vooral om de conferen
tie van november dit jaar te
bespreken. Niettemin bekeken
we de nieuwe kantoortoren en
het restauratie-atelier dat door
een donatie van de Japan-
Foundation van nieuwe appara
tuur kon worden voorzien. Onze
deskundigen schatten de waarde
van die nieuwe apparatuur op
één miljoen gulden. Wij hoeven
ons echter niet te schamen, want
Nederland draagt de komende
jaren bij in de aanschaf van
materiaal om dit atelier goed
laten functioneren. Ook wordt
deskundigheid beschikbaar
gesteld. Inmiddels wonen twee
Nederlandse medewerkers van het
Algemeen Rijksarchief voor een periode
van twee jaar in Jakarta om collega's daar
met raad en daad bij te staan.
Op de laatste dag van ons verblijf
bezochten we Bogor, dat in de
Nederlandse tijd Buitenzorg heette. Het
paleis van de gouverneur-generaal wordt
nu gebruikt door de Indonesische presi
dent. Vlakbij het paleis staat het oude
archiefgebouw, waar tot voor kort de
archieven van de Algemene Secretarie
waren ondergebracht. Ook hier zien we
weer de overstekende daken. Het gebouw
verkeert in een desolate toestand. Men
wil hier een opleidings- en trainingscen
trum van maken voor Indonesische
archivarissen. Het zou mooi zijn als dit
gerealiseerd kon worden; misschien weer
met financiële hulp uit Nederland?
25
4
Ruimte kost geld. Daarom is het zonde dure vierkante meters te verspillen aan archief
ruimte. Hoe minder beslag uw archief op de ruimte legt, hoe meer armslag u heeft
voor waar het echt om draait: productie die geld in het laatje brengt. Kardex kantoor
opslagsystemen helpen uw ruimte tot op de centimeter te benutten. Uitgekiende archief
systemen combineren een goede bereikbaarheid van uw archieven met een minimaal
ruimtebeslag. Met vier verschillende systemen biedt Kardex u altijd een pasklare oplossing.
•De Kardex Lektriever: een verticaal elektronisch opslagsysteem
volgens het paternosterprincipe. Kan worden gekoppeld aan een com
puternetwerk en brengt stukken binnen enkele seconden tevoorschijn.
Voor alle soorten hangende en staande mappen, ordners, tapes en
kaartbestanden is er een passend interieur.
•Kardex verrijdbare stellingen: een
ingenieus opslagsysteem van verrijdbare kas
ten. Eén loopgang volstaat voor een hele reeks
kasten. Wordt op maat geleverd. «Kardex
Office: een verrijdbaar archiefsysteem voor
op de werkplek. Maakt het raadplegen van het archief gemakkelijk en
minimaliseert de benodigde ruimte. «De Times Two: een aan twee
zijden te gebruiken draaibaar opslagsysteem dat gemakkelijk meer
dan 50 procent ruimte bespaart. Ook als scheidingswand te gebruiken.
Kardex opslagsystemen zijn leverbaar in een rijke schakering aan kleuren en designs, waar
door Kardex systemen uitstekend in uw interieur passen.
Als u op archiefruimte wilt verdienen, stuurt u
meteen de antwoordcoupon naar:
Kardex Systemen B.V.
Antwoordnummer 84, 3440 VB Woerden.
Faxen kan ook, naar (0348) 49 40 60.
r-FFj
A member of the KARDEX Group Industrieholding Cham AG
Kardex Systemen B.V. Postbus 250, 3440 AG Woerden Telefoon 0348 - 49 40 40 Telefax 0348 - 49 40 60
Door Jo Jamar*
In Jakarta vond in november 2000 een
tweedaags seminar plaats over provinciale
en gemeentelijke archieven in Indonesië. Op
uitnodiging van het Arsip Nasional Republik
Indonesia (het Nationaal Archief) nam ik
deel aan die bijeenkomst. Van mij werd een
voordracht verwacht over de organisatie op
archiefgebied in Nederland.
De Indonesische archieforganisatie en
archiefterminologie hebben nog steeds veel
aanknopingspunten met de koloniale perio
de van dat land en dus met Nederland.
ARSIP NAS ION A
Jo Jamar is directeur van Het Utrechts Archief en
voorzitter van het bestuur van de KVAN.
september 2001
archievenblad
