Kwaliteit in digitale archivering
PQ
c
Q
PQ
a
Restauratieatelier
Paul Peters B.V.
O
O
CORNES DOCUMENT SOLUTIONS BV
Context is chaos
Handboekbinderij
Restauratie Conservering van de meest
uiteenlopende, historische en moderne,
documenten en aktenbestanden.
Ons atelier biedt sinds vele jaren een in brede
kring erkende expertise ten dienste van het
behoud van het geschreven en gedrukte erfgoed.
Object-specifieke, passief-conserverende
restauratie van papier, boekblok en boekband.
Van incunabel tot oude druk, van oude en
moderne grafiek, tot kerkelijke en
overheidsdocumenten, land- en wandkaarten,
charters en zegels, uit alle tijdvakken.
Restauratieatelier Paul Peters B.V.
is lid van de VeRes, de VAR en de IADA
(International Association of Book and Paper Conservators).
Weverweg 9, 6961 KM Eerbeek
Tel.0313 65 44 66 Fax 0313 65 58 82
paulpeters@paulpetersdemonnl
EP
a5
'sz
cp
S-L
aj
CD
5-^
Zj
Als de kwaliteit belangrijk is,
is het verschil snel duidelijk.
Onze medewerkers (verspreid over heel het land)
hebben een gedegen vakopleiding, jarenlange
ervaring in het vakgebied en zijn daardoor op elke
plaats binnen uw informatievoorziening direct
inzetbaar.
Ons dienstenpakket omvat onder meer:
detachering consultancy
interim-management advisering
inventarisatie inhaal-operaties
automatisering complete projecten
werving en selectie
Onze consultanten voorzien u graag van een
passend advies ter optimalisering van uw
informatievoorziening c.q. interne organisatie.
Bel voor informatie
of een vrijblijvend gesprek:
BuroDenBoer
Jan van Renesseweg 4
Postbus 37, 4325 ZG Renesse
tel.: 0111-462024 fax.: 0111-461922
http://www.bdb.nl - E-mail: info@bdb.nl
Wij bieden:
G Scannen en archiveren van foto's, dia's en
documenten
O OCR-verwerking en CD-ROM Service
CU Onderzoek, advies en opleidingen
G Database management en consultancy
O Maatwerk software (ook inter/intranet)
Leverancier van:
G Archiveringssystemen en
tools
G Cold applicaties
I I CD-ROM en opticals
G (Boek)scanners en printers
G Netwerken en computers
Meer informatie: 0 2 3 - 5 6 5 0 5 3 0
Starnmeerstraat 1 -3 - 21 32 AE Hoofddorp
a e-mail: info@cornes.nl G internet: www.cornes.nl a
MINOLTA
dit boek onder uw aandacht wil brengen.
Het boek is niet alleen een beschrijving
van het weeshuis te Schoonhoven. Naast
zijn historische belangstelling is er nog
een andere -enigszins verborgen- drijf
veer van de auteur geweest voor dit
onderzoek. Het begint met een postume
opdracht aan de vader van de schrijver,
gevolgd door een herdruk van een arti
kel, dat zijn vader publiceerde over zijn
eigen jeugd in een weeshuis in het kerst
nummer van De Groene Amsterdammer
van 1950. 'Wie in een weeshuis is opge
groeid, heeft iets meegemaakt dat hem
voor het leven zal tekenen. Iets dat hij
zich pas goed bewust wordt als hij vol
wassen is en ontdekt, hoe hij zich met
vallen en opstaan allerlei (sociale) vaar
digheden eigen moet maken, die voor
niet-weeskinderen vanzelfsprekend zijn.'
Dit is heel beknopt de boodschap van het
artikel van de heer Van der Molen senior.
Hij was een verstandig man en hij heeft
zijn traumatische weeshuiservaringen
(behalve dit ene artikel, dat hij op latere
leeftijd schreef) altijd buiten zijn gezin
willen houden. Desalniettemin hebben
zijn kinderen altijd gevoeld, dat er een
belangrijke kant was aan hun vaders ver
leden die onzichtbaar bleef. Het wordt
duidelijk, dat H. van der Molen tijdens
de grote zoektocht naar het verleden van
het Schoonhovense weeshuis regelmatig
associaties heeft gehad met wat zijn
eigen vader als weeskind doorgemaakt
moet hebben. Van der Molen is erin
geslaagd om de wereld werkelijk door de
ogen van het weeskind zelf te bekijken
en dit geeft het boek een ontroerende
dimensie.
In het Archievenblad van mei schreef
Arnold den Teuling over het tweede
Jaarboek van de Stichting Archiefpubli
caties. Op dezelfde dag, zo meldt hij met
onverholen trots, dat zijn Archieftermino
logie op de website van de KVAN was
gezet; naar eigen zeggen 'de eerste ter
wereld die een archivistische definitie
bevat van het begrip context Oei,
dacht ik, Den Teuling is een belezen colle
ga, maar hier waagt hij wat te zeggen. Ik
zou het zelf niet druven, omdat ik poten
tieel een hoge dunk heb van andere
archieftradities waarvan ik geen kennis
kan nemen vanwege taalverschillen. In
elk geval vindt hij kennelijk de terminolo
gie achter in het eerste Jaarboek geen ter
minologie, want daarin staat al wel een
definitie, zoals ook Thomassens Korte
Introductie al een goede omschrijving gaf.
Maar de Glossary for Archivists, Manuscripts
Curators, and Records Managers van Lewis
en Lynn Bellardo lijkt me wel degelijk een
terminologie te zijn, een hele klassieke en
wereldwijd geciteerde, uitgegeven in 1992
door de Society of American Archivists.
Dit boek bevat een heuse, archivistische
definitie van het begrip context: 'the orga
nizational, functional, and operational
circumstances in which documents are
created and/or received and used.' Ook
onze Australische collega's hebben defini
ties afgescheiden, al zijn die meest niet in
boekvorm verschenen.
Zo'n uitglijder - dat moet ik toegeven -
kleurt de bril waardoor ik de rest lees. Ik
laat daarom wat hij zegt over de bijdragen
van Thomassen, Bearman en Lytle,
Hofman en anderen voor wat het is, zelfs
al vind ik dat hij hen herhaaldelijk tekort
doet en sommige van de uitgestalde con
cepten onjuist weergeeft. Het lijkt soms of
Den Teuling, bewust of onbewust, onzorg
vuldig leest, en bovendien zijn blik nogal
verengt door archivistiek te vereenzelvigen
met inventariseren op zijn Nederlands.
Ik beperk me tot wat hij over mijn bijdra
ge zegt. Hij begint te betogen dat ik de
'technisch-administratieve' context bui
ten beschouwing laat. Gelukkig geeft hij
het bladzijdenummer erbij, zodat ik zelf
kan zien dat hij niet geheel correct citeert:
ik liet wat andere auteurs noemden de
'documentaire' of 'administratieve' con
text buiten beschouwing. En dat is wat
anders dan wat Den Teuling onder tech-
nisch-administratief verstaat. Bij zijn vol
gende zin raakte ik de draad kwijt: 'De
archiefvormende processen wil hij [dat
ben ik dus - PH] vervolgens beschrijven
met behulp van ISAD(G), dat de klassieke
inventarisgegevens mét de technisch-
administratieve context op een gestan
daardiseerde manier aan onderzoekers
bedoelt te presenteren.' Dat beweerde ik
helemaal niet! Integendeel, op bladzijde
69 zeg ik juist het tegendeel. ISAD is een
set standaards voor de beschrijving van
inhoud en structuur van het archief; zelfs
aangevuld met ISAAR schiet het in mijn
ogen tekort voor de beschrijving van de
context. Ik geef als eerste toe dat mijn arti
kel tamelijk abstract was, maar deze regels
leken mij heel duidelijk. Of zou het zet-
duiveltje in Den Teulings tekst hebben
toegeslagen? Dat moet haast wel, als ik
zijn volgende regel lees, waarin hij (met
weglating van de verwijzing naar ISAAR)
hetzelfde beweert. Misschien zijn we het
dus toch wel eens.
Wat ernstiger vind ik zijn stelling dat ik de
PIVOT-theorie hanteer voor het beschrij
ven van administratieve werkprocessen en
functies. Met alle oprechte waardering
voor PIVOT, dat doe ik niet, al baseer ik
me evenals PIVOT op bestuurskunde en
organisatiekunde. Dat mijn aanpak op die
van PIVOT lijkt, mag dan ook geen ver
wondering wekken. Maar er is dus geen
sprake van dat ik de PIVOT-terminologie
nogal oprek, zoals Den Teuling betoogt.
Bij gebrek aan een eenduidig in de archief
wetenschap en/of organisatiewetenschap
gebruikt begrippenapparaat heb ik, omdat
ik de dingen nu eenmaal een naam moest
geven, de systeemleer te hulp geroepen.
Dat is niet leuk, zelfs niet voor de oplet
tende lezer, want de systeemtheorie is
beduidend saaier dan de Handleiding,
maar in elk geval wel interdisciplinair. Ik
gebruik het systeemdenken nu een jaar of
tien of langer (evenals Hans Hofman), en
het helpt mij (ik durf te zeggen: ons) uit
stekend in het analyseren van complexe
situaties. Dat wil niet zeggen dat ik zou
durven beweren dat wij de eersten in de
wereld zijn die dat doen, maar de laatsten
zijn we zeker niet. Om verder op PIVOT
terug te komen, de enige typische PIVOT-
term die ik gebruikte is 'actor', waarbij ik
(bladzijde 78) nadrukkelijk vaststelde dat
ik er een ruimere betekenis aan toeken.
Dat is geen oprekken, maar een andere
definitie geven aan eenzelfde woord.
Simpelweg, omdat ik er geen betere term
voor ken die op zichzelf neutraal is. Ik heb
ooit in een internationaal gezelschap, dat
weinig weet van PIVOT had, de eveneens
neutrale term 'processor' voorgesteld,
afkomstig uit de informatica, maar het
gezelschap was unaniem van mening dat
actor veel beter was. Ik verantwoord dit
netjes in de betreffende paragraaf.
Overigens was het opstel zeker niet
bedoeld om termen te introduceren en
31
.O
O)
C
O
N
O
RNES
OFFICIAL VAR
J. Wolterson,
Streekarchief Krimpenerwaard Schoonhoven
archievenblad
