Friese (overheids)archieven op internet
r
Steeds meer mensen vinden hun weg naar
de archieven voor het verrichten van bijvoor
beeld stamboomonderzoek of onderzoek naar de
geschiedenis van hun omgeving. Bij de Friese
gemeenten en waterschappen ligt dit aantal in
totaal zo rond de 10.000 bezoekers per jaar, hoe
wel onderzoek heeft uitgewezen dat in potentie
veel meer mensen belangstelling hebben voor
de Friese historie. Blijkbaar is voor velen de
1
drempel te hoog om de eerste stap te zetten.
Bovendien is niet altijd bekend waar zich welke
archieven bevinden en welke informatie daarin
is te vinden. Om de bekendheid en het gebruik
van deze archieven te vergroten, lanceerde de
provinciale archiefinspectie het idee om een
website te ontwikkelen waarop behalve adres
sen, archievenoverzichten en nieuws, ook alle
archiefinventarissen en nadere toegangen (bij
voorbeeld registers van ingekomen en vertrok
ken personen) integraal zijn te raadplegen.
De voorbereiding
Het doel van de site is de bekendheid en het
gebruik van de openbare archieven in Fryslan te
vergroten. Doelgroepen hierbij zijn de genealo
gen, de historici (amateur en beroeps) en het
onderwijs. Om het project te laten slagen, moest
aan de twee volgende randvoorwaarden worden
voldaan: voldoende draagvlak bij de potentiële
deelnemers en voldoende financiële middelen.
De provincie Fryslan was bereid om de helft van
de totale kosten 32.900,-) voor haar rekening
te nemen, op voorwaarde dat de andere helft
evenredig werd bekostigd door de deelnemers.
Dit betekende dat minimaal zeventien deelne
mers nodig waren om het project te kunnen
laten doorgaan. Van het door de provincie
beschikbaar gestelde bedrag werd door Keybite
BV te Leeuwarden een demonstratieversie
gebouwd, die op 5 juli 1999 aan de gemeenten
en waterschappen werd gepresenteerd en waar
bij de bedoeling van het project werd uitgelegd.
De site moest simpel zijn qua vormgeving, struc
tuur en onderhoud. Met name dit laatste was
van groot belang, omdat elke deelnemer de
eigen gegevens zou moeten invoeren. Aan elke
deelnemer werd een bijdrage gevraagd van
1000,- incidenteel en 500,- structureel, dus
de kosten konden geen belemmering zijn om
deel te nemen.
Op basis van deze voorlichtingsbijeenkomst
besloten 25 instanties tot deelname; de demon
stratieversie kon daarop door Keybite BV wor
den uitgebouwd tot een volwaardige website.
Medio december 1999 was de site gereed en kon
den de deelnemers, inmiddels uitgebreid tot 35,
beginnen met het invoeren van de gegevens. In
eerste instanties werd, door de inmiddels inge
stelde redactieraad, gevraagd om ten minste de
volgende gegevens in te voeren: adresgegevens,
een kort historisch overzicht, enkele nieuws
items en last but not least een compleet over
zicht van aanwezige openbare archieven.
14 februari 2000 werd de site officieel geopend,
waarbij de lokale en provinciale media in ruime
mate waren vertegenwoordigd. Mede als gevolg
hiervan was het aantal bezoekers de eerste drie
dagen hoog (538, respectievelijk 541, respectie
velijk 516). Het aantal door hen bekeken pagi
na's bedroeg 5002, respectievelijk 4996, respec
tievelijk 3859.
De huidige stand van zaken
Een aantal gemeenten begon direct met het
invoeren van de archiefbeschrijvingen. Een tijd
rovende klus, omdat elke beschrijving als een
apart record moet worden beschouwd om de
zoekfunctie van de site optimaal te kunnen
benutten. De gemeente Gaasterlan-Sleat was als
eerste gereed met alle beschikbare archiefinven
tarissen, op de voet gevolgd door Lemsterland.
Ook de drie zuidelijke waterschappen, verenigd
in het Waterschapsstreekarchief, namen deze
omvangrijke klus voortvarend ter hand. Medio
september 2000 waren de archiefinventarissen
van 272 voormalige waterschappen en veenpol-
ders ingevoerd. De provincie Fryslan zelf behoort
ook tot de voorlopers. De archieven van het pro
vinciaal bestuur 1919-1961 en de diverse dien
sten zijn inmiddels te raadplegen. Binnen afzien
bare tijd volgen ook de archieven vanaf 1498.
Inmiddels staan van vrijwel alle deelnemers
archiefinventarissen op de site. Een aantal
voorbeelden: het stadsbestuur van Dokkum,
1574-1815; het stadsbestuur van Harlingen,
1580-1815; het grietenij-/gemeentebestuur van
Hindeloopen, 1816-1928 en het gemeentebe
stuur van Lemsterland, 1939-1969. Met elkaar is
afgesproken om uiterlijk 1 april 2002 alle
beschikbare archiefinventarissen op deze wijze
beschikbaar te stellen.
Een aantal gemeenten, Lemsterland voorop,
kwam met het verzoek om indertijd aangelegde
digitale genealogische gegevensbestanden
(bevolkingsregisters) op de site te laten zetten.
Hiertoe moest een aparte database worden
gebouwd, die inmiddels uit circa 230.000 namen
bestaat. Nog een aantal cijfers: het aantal archief-
titels bedraagt 1873 en het aantal beschrijvingen
21.645. In 2000 hebben ruim 50.000 personen
de site bezocht. Totaal hebben zij circa 380.000
pagina's bekeken, een gemiddelde van zeven
pagina's per bezoeker.
Verwacht mag worden dat binnen afzienba
re tijd meer informatie over en uit archieven via
het Friesarchiefnet beschikbaar zal worden
gesteld. Een aantal gemeenten heeft originele
archiefstukken van genealogisch belang gescand
of gaat dat doen.
Medio 2001 zal een soortgelijk project als hier
beschreven gereed komen in de provincie
Groningen, terwijl ook getracht zal worden om
dit in Drenthe van de grond te krijgen. Een goed
voorbeeld van de wijze waarop de provinciale
archiefinspecties in die provincies met elkaar
samenwerken.
Het adres van het Friesarchiefnet is:
www.friesarchiefnet.nl
De archieven in Groningen kunt u medio 2001
raadplegen via www.groningerarchiefnet.nl
14
februari 2001
15
Het Friese archiefwezen
In de provincie Fryslan heeft
naast het Ryksargyf alleen de
gemeente Leeuwarden een eigen
archiefdienst, terwijl de gemeen
ten Ameland, Dongeradeel en
Schiermonnikoog en de water
schappen Lauwerswalden en De
Waadkant deel uitmaken van het
Streekarchivariaat Noord-Oost
Friesland. Ook is er sinds 1997
een Waterschapsstreekarchief,
waarvan de waterschappen Boarn
en Klif, Marne-Middelsee en
Sevenwolden deel uitmaken. Bij
de overige gemeenten maakt het
statisch archiefbeheer onderdeel
uit van de dagelijkse werkzaam
heden van de registratuur- en
archiefmedewerkers.
De gemeenten Franekeradeel,
Menaldumadeel, Sneek en
Vlieland beschikken over een
archiefambtenaar ter secretarie,
terwijl zes andere gemeenten
beschikken over een ambtenaar
met het diploma Voortgezette
Vorming Archiefbeheer.
Door Jack de Vries*
Op 14 februari 2000 stelde de Friese gedeputeerde
voor cultuur, dr. A.J. Mulder, het Friesarchiefnet in
gebruik door deze aan te melden bij het alom
bekende GAZ Archiefnet. Hierdoor zijn de archieven
in Fryslan, sinds enkele jaren de officiële naam van
Friesland, voortaan ook via internet te raadplegen.
Met het Friesarchiefnet beschikt Fryslan als eerste
provincie over een bijna dekkend digitaal archief
net. Behalve de provincie Fryslan doen alle water
schappen en 30 van de 31 gemeenten mee, terwijl
de al bestaande websites van het Ryksargyf en van
het gemeentearchief Leeuwarden via hyperlinks aan
deze site zijn gekoppeld. Dit project laat zien hoe
ook instanties zonder archiefdienst hun openbare
archieven op een eenvoudige wijze onder de aan
dacht van het publiek kunnen brengen.
*1 1 1 LfJ 1.2.1
Iv,t M Mw 11 V.< I. J..r 1 |lM 1 UW- j I
GSWkHtMRH
Zmifcfn
Nieuw?
VLdJBitoÜBffiia
(ÈMHWMeD
WalmBCluwwi
l'IWll.tW
Ai [iwraumtiun
psOSBlWUF
Welkom op het FriesArchiefNet
Archiefdiensten In Fryslan
Welkom op het GroningerArchiefNet
MIiik?ti iffm.iiroi.rh
GiarunjenMOtKM
Netscape: FriesArchiefNet
'Hopper,
weergaven Araimri
Locatie
|Wat is 1
|httpw»w.friesarct^fnet nl/
TJ Vat is gaafjpesterrimingen [fiet doorzoeken Mensen Softs/are
Beyinnaylna I
Zoeken
Genealogie
Nieuws
Vraag Antwoord
Gemeenten
Nieuws
Contact
Geschiedenis
Archieven
Onderzoek
Email
Waterschappen
Provincie
Archiefdiensten
Gastenboek
Interessante links
Gaasterlan-Sleat
Archievenoverzicht
Categorie 05. Overheidsarchieven Sloten
Titel 05. Stadsbestuur, 1524-1816, Bevolking
57-58 Burgerboeken, 1634-1770,1783. 2 delen.
NBHierin 0 a. ook processen-vertaal '/art verpachting der stad3middelen ert afrekeningen over ontvangen fortficatiegelden.
59 Aanschrijving ven de Vorstin ven Nassau om Laelius Lyclama het burgerrecht te verlenen, 1697. 1 stuk.
60 Stukken betreflende het burgerrecht van Stoten, 1800. 1 omslag.
Tem- naar overzicht of zoeken in de archieven.
De toekomst
Jack de Vries was tot 1 januari 2001 inspectieambtenaar bij de
provinciale archiefinspecties in Drenthe, Fryslan en Groningen.
Vanaf die datum is hij webmaster bij de provincie Fryslan.
archievenblad
februari 2001
archievenblad
