Restauratie-Atelier
Helmond B.V.
mailprofs
Wij doen gewoon alles
Ons werkterrein:
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en waterschade
06-575.896.31
Panovenweq 40. 5708 HR HELMOND (NL)
Tel: 0492 - 55.39.90 Fax: 0492 - 55.24.42
E-mail: info@restauratie-atelierhelmond.nl
Internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
Archiefmedewerker m/v
mailprofs, reken maar
Bedrijfs-archiefservice
Joustra
- inventarisatie, bewerking herstructurering
- selectie, opschoning vernietiging
- advisering, detachering vervanging
- organisatie-onderzoek, interim-management begeleiden
van projecten
- bemiddeling bij automatisering, externe opslag
historisch onderzoek
- werving selectie nieuwe medewerkers
- bedrijfs- en ondernemingsarchieven
- overheids-archieven
- archieven van maatschappelijke instellingen
- dynamische, semi-statische statische archieven
- centrale afdelingsarchieven
- beleids- uitvoeringsarchieven
- personeelsarchieven
- kaarten, foto's en tekeningen
literatuur
I 31
uitzendbureaux
Mailprofs Uitzendbureaux is een onderneming
van Vedior Nederland en PTT Post en is
marktleider in het uitzenden en detacheren
van speciaal opgeleide en gecertificeerde
medewerkers voor de post-/reproductie-
kamers, couverteerruimtes en het archief.
Wij zijn voor archiefopdrachten op zoek naar
enthousiaste en gemotiveerde kandidaten die
willen werken als:
Heeft u een afgeronde opleiding op archief-
gebied zoals SOD, GO, BDI of de opleiding
Rijksarchiefschool en/of ervaring op
gemeente- en/of bedrijfsarchieven?
Bent u voor korte of langere tijd beschikbaar
en heeft u geen bezwaar tegen reistijden?
Kunt u niet wachten om in deze richting aan
de slag te gaan? Dan bent u de persoon die
wij zoeken!
Geïnteresseerd? Neem dan voor meer infor
matie óf voor het adres van een vestiging bij
u in de buurt contact op met Nonja Vóórhaar.
Projectmanager Archief, tel. (033) 461 76 76.
U kunt ook uw CV sturen naar:
Mailprofs Uitzendbureaux, t.a.v. N. Vóórhaar,
Kleine Spui 8, 3811 BE Amersfoort.
Bedrijfs-archiefservice Joustra werkt in geheel Nederland en opereert vanuit zowel Zeist als
Groningen. Wij bieden opdrachtgevers een ruime keuze uit contractmogelijkheden en hanteren
variabele tarieven. Discretie en flexibiliteit gaan bij ons hand in hand.
Jagerlaan 1a
3701 XG Zeist
Tel.: 030 - 693 32 41
GSM: 06 - 50 50 80 41
nieuwe planterswereldje rond 1900,
waarin een opkomende apartheidsmo-
raal aan Couperus' 'kleine zielen' van ons
eigen Kaukasische ras de voorrang geeft,
telt dat in je nadeel. Daarom was onze
D.D. weliswaar van afkomst Nederlands,
maar is hij feitelijk wat hij ook uiteinde
lijk geworden is: Indiër, en voorman van
de Indonesische zelfstandigheid. Hij is de
eerste gedecoreerde burger van Indonesia
Rajah, en de eerste minister van staat van
de Republiek. Ruim een half jaar na de
soevereiniteitsoverdracht en na een
leven van veel lotgevallen sterft hij in
1950 als nationale held van dat land,
door Soekarno als founding father geëerd.
En nu verschijnt er een biografie, geschre
ven door een Nederlander. Deze paradoxa
le situatie schept op natuurlijke wijze de
afstand die nodig is om te voldoen aan de
'ideale biografie' die zonder hagiografisch
te zijn voldoende respect oproept voor het
beschreven onderwerp. In een goed
levensverhaal wordt de lezer aan de hand
van de vertelde feiten meegesleept door de
lotgevallen van zijn held, ditmaal een
onbekende figuur waarover nieuws wordt
meegedeeld. En al is dit nieuws van histo
risch belang, het aangevoerde feitenmate
riaal blijft ondergeschikt aan de beoogde
vertelling: vandaar dat de auteur zich in
dit boek onthoudt van voetnoten, histo
risch commentaar en zelfs van een naam-
of zakenindex. Wat dit boek voor heeft op
tal van historische of literaire biografieën is
dat Glissenaar zich bovendien onthoudt
van eigen 'wetenschappelijke' karakterty
peringen, althans de lezer daarmee niet
confronteert door de gebeurtenissen daar
aan te toetsen. Wel slaagt hij erin om in de
tekst de historische context van D.D.'s
belevenissen zodanig samen te vatten dat
de opgeroepen - intrigerende - omstandig
heden ook voor de hedendaagse lezer
begrijpelijk worden. Voor mij heeft het als
effect dat ik dit allerminst 'literaire' boek
niet met droge ogen uitgelezen heb. Enfin,
ervaart u het zelf maar.
D.D. zelf heeft nauwelijks archiefstukken
nagelaten. Dat kon ook niet: in 1941 werd
hij wegens zijn vermeende bewondering
voor Japan als landverrader 'oorlogsrechte-
lijk' geïnterneerd en naar het Surinaamse
Jodensavanne gedeporteerd. En wat doen
Jappen uiteindelijk met achtergebleven
papieren van verslagen barbaren? Eind
1948 werd hij met Soekarno en Hatta in
Dokja tijdens de tweede politionele actie
opgepakt als de ergste schurk die er in
Indonesië rondliep en werd zijn huis door
het KNIL gerampokt. Zelf reeds hartpatiënt
onderging hij op een haar na het lot van
Steve Biko. En de papieren die hij intussen
als officieus archiefambtenaar van Soe
karno (hij was hoofd van de afdeling
Historiografie in de afdeling Documentatie
van het Ministerie van Voorlichting) weer
verzameld had? Wat overbleef, belandde
in Nederland. Zijn broer Guido droeg
documenten van en over hem over aan
het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land
en Volkenkunde in Leiden, waar Rob
Nieuwenhuis zich inzette voor een histo
riografische aanvulling van de Indone
sische rechtsdocumenten die reeds door de
Leidse hoogleraren van de ethische rich
ting waren gedocumenteerd. Andere fami
lieleden droegen bij aan het Multatuli-
museum, dat zoals gebruikelijk bij dergelij
ke fondsen, niet alleen de documentatie
betreffende de auteur zelf, maar ook de
documentatie over nakomelingen en
'Multatulianen' bewaart, die niet recht
streeks met Eduard D.D. te maken hebben.
We kennen dit ook van het Bilderdijk-
museum, en van het archief J.R. Thor-
becke, dat door een familiestichting wordt
aangevuld. We zullen dit ook meemaken
met de nakomelingen ir. W. Lely en het
bestand van Anton van Duinkerken, waar
om verschillende cultuurhistorische rede
nen de bestanden met aanvullende gege
vens worden verrijkt.
De in de summiere literatuurlijst genoemde
'archieven en documenten' bestaan dus
ogenschijnlijk uit een samenraapsel van
stukken van verschillende herkomst, maar
getuigen toch ook van systematisch onder
zoek. Ik heb de indruk dat speurwerk in
niet geraadpleegde overheidsbestanden
aan het verhaal als zodanig niets verandert,
hooguit wordt nog duidelijker hoe weinig
menslievend de repressie van onze ordelie
vende overheid is geweest. Met het niet
geraadpleegde bronnenmateriaal bedoel ik
het archief van het Nederlandse ministerie
Links op de foto Ernest D.D., achterneef van Multatuli en
eerste gedecoreerde burger van Indonesia Rajah.
van Justitie: bekend is van een foto van een
geheime index in het jaarverslag van de
Rijksarchiefdienst over 1982 (p. 15), dat dit
ministerie de revolutionair Sneevliet in de
gaten hield, ook tijdens zijn reizen naar
Indië. Dat moet dus ook voor D.D. hebben
gegolden. Vervolgens hebben we de papie
ren van H. Mouwen, kampcommandant
van Jodensavanne, die zelf foto's van het
kamp heeft gemaakt, en het kabinetsar
chief van de gouverneur van Suriname in
oorlogstijd J.C. Kielstra met tal van dossiers
over zijn interneringsbeleid. Dit beleid was
ook gericht tegen binnenlandse 'commu
nisten' en draaide uiteindelijk uit op de wil
lekeurige arrestatie van "landskinderen" als
B.H.W. Bos Verschuur, die zich als geko-
zen(!) volksvertegenwoordiger had uitge
sproken over Surinaamse zelfstandigheid.
D.D. heeft nimmer geweten wat voor lotge
noten hij kreeg. De 'affaire Bos Verschuur'
leidde uiteindelijk tot een optreden van de
Londense minister Van Mook tegen de wel
erg tirannieke Kielstra, en zo werden alle
geïnterneerde 'Indische landverraders' in
Surinaamse ogen nationale helden. Het
verklaart het voor de biograaf zo raadsel
achtige applaus waarmee D.D. en de zijnen
na zijn vrijlating in Paramaribo door de
bevolking onthaald werden. Men kan nu
eenmaal niet alles weten. En daarom zullen
er genoeg onderzoekers uit de Oost komen
die zich door deze prachtige levensbeschrij
ving van D.D. uitgedaagd voelen om het
feitenmateriaal door nadere artikelen aan
te vullen. Dat zal met name gebeuren wan
neer onze samenwerkingsverbanden met
Bogor en het Arsip Nasional op dit punt
zijn hersteld en ook daar de gegevens op
tafel komen.
Jan Bervoets,
Algemeen Rijksarchief Den Haag
september 2000 archievenblad IJ
