□OT[M\
Em
dennenhoeve
NUBA Nieuws
Archievenblad
nederlandse vereniging van bedrijfsarchivarissen
VERSLAG ALGEMENE LEDENVERGADERING VAN 28 OKTOBER 1999 TE NUNSPEET
Onze voorzitter Arie Otten opende, op zijn
eigen wijze, deze ALV in Hotel
Dennenhoeve te Nunspeet op de Veluwe,
een locatie die ook voor de noordelingen
wat beter bereikbaar was. Nog zes ALV's
en dan gaat ook ons aller voorzitter de
voorzittershamer overdragen aan zijn
opvolger(ster). Ook refereerde hij aan het
jaar 2000 dat komen gaat en sprak de
wens uit dat onze huidige 350 leden in
het nieuwe millennium aanvulling zouden
krijgen. De vergadering werd door ruim
40 leden bezocht. Er waren 80 schriftelij
ke afmeldingen.
De ALV's voor 2000 zijn vastgesteld op 25
mei en 26 oktober zodat ieder die reeds in
zijn agenda kan zetten. Op 25 mei zijn wij
te gast zijn bij Corus (voormalige Hoog
ovens). Het programma van 26 oktober
staat nog niet helemaal vast.
NVBA-Nieuws zal ook in het jaar 2000 in
het Archievenblad verschijnen. Tevens
werd medegedeeld dat er een jaarboek
van de KVAN is verschenen met diepgra
vende artikelen voor de prijs van fl. 34,95
te bestellen bij het KVAN bureau. Onlangs
heeft er een kennismakingsronde plaatsge
had met onze Belgische zustervereniging,
de WBAD, een vereniging van bibliotheca
rissen en archivarissen met een totaal van
1250 leden. De samenstelling is als volgt:
1125 bibliothecarissen tegen 125 archiva
rissen, waarvan er slechtslO werkzaam
zijn in de bedrijfsarchivistiek. Het bestuur
vindt het toch de moeite waard om in de
toekomst meer van elkaar te kunnen
leren. Hiertoe is reeds een eerste aanzet
gemaakt door in de beide vakbladen
(Nederlandse en de Belgische) artikelen
over elkaar te laten verschijnen. Ook zal er
naar gestreefd worden lx in de twee jaar
een gezamenlijke beurs te organiseren.
Maastricht zou hiervoor een goede eerste
locatie kunnen zijn.
Tevens meldde de voorzitter dat de nieu
we ledenlijst klaar is, zodat we in het
komende millennium weer over de meest
recente gegevens kunnen beschikken.
In zijn mededelingen ging Arie Otten uit
voerig in op de DivA (Koepel). De nieuwe
voorzitter van de koepel, de heer Kordes
(oud-president van de Algemene Reken
kamer), ziet als belangrijke pijlers van
DivA: vergroting toegankelijkheid van de
(bedrijfs)archieven, optimaal gebruik van
de ICT-systemen, uitbreiding van ICT-
know-how en deskundigheidsbevordering
voor het vakgebied in het algemeen. Ook
staatssecretaris Van der Ploeg hield een
vijf punten pleidooi met als inzet: "Een
nieuwsgierige burger wil naar binnen in
de (bedrijfs)archieven". De nadruk ligt
voorlopig nog teveel op de overheidsar
chieven. Het spreekt voor zich dat wij als
NVBA ons op blijven werpen om ook de
bedrijfsarchivistiek de nodige aandacht te
geven door ons lidmaatschap van deze
(toch wel) belangrijke koepel.
De begroting voor het magische jaar 2000
werd unaniem goedgekeurd. De wijze
waarop de penningmeester zich van zijn
taak kwijt is geweldig te noemen. Iets later
in de vergadering werd dank zij een oplet
tend NVBA-lid ook nog de kascommissie
benoemd, zodat alles op het financiële ter
rein weer helemaal afgerond was. In de
mooie Gelderse plaats Nunspeet trad, na
slechts een korte periode van besturen,
Paul van Trigt af, die voor zijn inspannin
gen gedurende die tijd een enveloppe met
inhoud in ontvangst mocht nemen van de
voorzitter. We mogen ons gelukkig prijzen
dat het bestuur er in geslaagd is om het
team weer op goede sterkte te brengen
door Paul van Koningsbruggen als nieuw
bestuurslid te benoemen. Paul, heel veel
succes in het bestuur.
Afdeling Noord viert haar 50 jarig bestaan
op 9 maart 2000. De jubileumdatum van
de GO moest de woordvoerder nog even
voor zich uit schuiven.
Verder kwamen alle werkgroepen, secties
en afdelingen aan het woord met vele
wetenswaardigheden, die u in de notulen
kunt nalezen. Ook het middagprogramma
zag er veelbelovend uit. Hier komen we in
een ander artikel nog op terug.
48 Archievenblad December 1999
nederlandse vereniging van bedrijfsarchivarissen
NUBA Nieuws
Archievenblad
VIJFTIG JAAR SOCIAAL HISTORISCHE CENTRUM VOOR LIMBURG
Met een klinkend symposium onder de titel 'Maakbaar Limburg 1900-2000. De constructie
van een samenleving in een eeuw van uitersten' vierde het Sociaal Historisch Centrum voor
Limburg (SHCL) 8 oktober 1999 zijn gouden bestaansjubileum. Een aansprekende oratie van
directeur Ad Knotter, de eerste niet-katholiek en niet-zuiderling, sloot het symposium af.
Doelstellingen
Het SHCL heeft als doel het verzamelen,
bewaren en ordenen van archieven van
privaatrechtelijke instanties personen
van belang voor de sociaal-economische
geschiedenis van Limburg. Verder het
opbouwen en beheren van een biblio
theek en het verrichten van onderzoek en
publiceren van studies over de sociaal-eco
nomische geschiedenis van Limburg.
Omdat de eerste Archivaris van de
Staatsmijnen, Carel Bloemen, hierbij was
betrokken, bevinden zich interessante
gegevens over de oprichting van het SHCL
in het afdelingsarchief van het Centraal
Archief DSM. Bloemen, die op 1 januari
1948 was benoemd, stampte in enkele
jaren tijd een voorbeeldige archiefdienst
uit de grond. Oktober van dat jaar ontving
hij de notulen van de 'Commissie
Sociografisch onderzoek Mijnstreek'. Een
dag later bracht pater Remigius Dieteren
hem van deze commissie op de hoogte en
deelde hem mee bezig te zijn met een
sociologisch onderzoek van de Mijnstreek.
De commissie had het plan bij de directie
van de Staatsmijnen subsidie aan te vra
gen. Bloemen gaf te kennen niet gunstig
te adviseren "indien gevolg zou worden
gegeven aan het blijkbaar bestaande voor
nemen om de aan te stellen sociograaf
tevens op te dragen documentatiemateri
aal te verzamelen." Bloemen hield zich
daar zelf mee bezig, waardoor tegenstrijdi
ge belangen zouden kunnen ontstaan.
Besloten werd de directie voor te stellen
aan de werkzaamheden van het Archief
van de Staatsmijnen een zodanige uitbrei
ding te geven, dat dit archief het historisch
centrum van de Mijnstreek zou worden 'in
de meest algemeene en uitsluitende zin'.
Bij deze constructie zouden de belangen
van het Staatsmijnenarchief de grenzen
van het bedrijf overschrijden. Hier wilde
Bloemen wel zijn schouders onder zetten.
Driemanschap
Al op 1 december 1948 stuurde Bloemen
een schema naar pater Dieteren 'bevatten
de gegevens voor een bespreking over de
wenschelijkheid en eventueele mogelijk
heid van stichting van een Sociaal
Historisch Centrum Voor Limburg'. Die
een week later gevolgd door een in detail
uitgewerkte versie. Het leidde uiteindelijk
tot een plan voor een dergelijk centrum,
opgesteld door P. Remigius Dieteren OFM,
drs. Sociologie, Archivaris Carel Bloemen
en F.J. Crombag, gedateerd 15 januari
1949.
Hierna voerde het driemanschap bespre
kingen met onder andere de directeuren
Groothoff en Mous van de Staatsmijnen,
de gouverneur van Limburg, de burge
meesters van enkele grote gemeenten,
werkgevers en ander autoriteiten. In het
verslag van deze besprekingen ventileerde
Bloemen duidelijk zijn zienswijze: "het
samenstellen van monographieën behoort
niet tot de doelstelling van het Centrum."
In maart van dat jaar constateerde
Bloemen echter nog steeds een fundamen
teel verschil in opvatting over de aard van
het centrum en de wijze waarop dit
gesticht en in stand moest worden gehou
den. Hij was van mening dat het SHCL zelf
geen uitgaven over eigen verricht onder
zoek moest realiseren. Het verschil van
mening was niet te overbruggen. In het
belang van de zaak bedankte hij voor het
lidmaatschap van de voorbereidende com
missie, die zijn terugtreden betreurde.
Bloemen bleef op de hoogte van de verde
re ontwikkelingen en via hem ook Rijks
archivaris Panhuysen.
Onnoozele Hansen
Volgens Panhuysen moesten beheerders
van het op te richten centrum vanaf het
begin minstens wetenschappelijk archief
ambtenaar der 2e klasse zijn. In een drie
kantjes vol getypte brief d.d. 13 mei 1949
gaf Bloemen (zelf 2e klasser) zijn zienswij
ze over de vereiste opleiding. Hij maakte
van zijn hart geen moordkuil. Met name
het bij de overheid gehanteerde onder
scheid tussen de 'le en 2e klassers' was
een doom in zijn oog. Een academische
opleiding op historisch, letterkundig of
theologisch gebied garandeerde immers
niet iemands geschiktheid als archivaris:
"Vandaar ook is te verklaren dat na de
Archiefwet (die immers van 1918, dus van
30 jaar geleden is) er in de sfeer van de
overheidsarchieven een soort Bisantynisme,
een soort verstarring - met al de nare
gevolgen van dien - is ontstaan. Er wordt
daar bij het aantrekken van personeel
gelet op het voldoen aan formeele eischen
en pas in tweede instantie op persoonlijke
geschiktheid. Hoe zou anders te verklaren
zijn, dat er in de overheidsarchiefsfeer
zooveel "onnoozele hansen" werkzaam
zijn, menschen die eigenlijk de fut hebben
gemist om een ferme plaats in de maat
schappij in te nemen, maar die wel - door
het bezit van uithoudingsvermogen en van
een bepaalde intelligentie- in staat waren
aan de exameneischen te voldoen."
Op 1 oktober 1949 werd het Sociaal
Historisch Centrum voor Limburg officieel
opgericht.
December 1999
Archievenblad 49
Joop van der Velden
Paul van Trigt (rechts boven) neemt afscheid als bestuurslid', Benoeming Paul van Koningsbruggen (links beneden) brengt
bestuur weer op sterkte
Harry Strijkers
