I CD-DOM
Literatuur
an en Casper van Luyken te
oek gesteld
Marcel Bulte, Van oude nijverheid tot nieuwe zakelijkheid
David Henriques de Castro
Archievenblad
2 Archievenblad
September 1999
1
ife 6
Literatuur
Archievenblad
0p hoop van vrijheid
CD-DOM.
Curacaose vrijbrieven
Op IIoop Van Vrijheid
September 1999 Archievenblad 43
^W'SJLW^S tSc§
X. Cyi;IS]' .nil NEDEB--»^? %0X
Nfeft£?50N-4K.Y. WOOE3
Geschiedenis van de belangrijk
ste zelfstandige ondernemingen
die zich in Haarlem vestigden.
Uitgeverij Schuyt en co Haarlem, 1 998.
ISBN 90-6097-473-5. 383 blz.,fl 79,50.
."Ti; j>,
y-
iatalogus van de boekencollectie Van Eeghen
|f( n het Amsterdams Historisch Museum.
/erloren Hilversum, 1999. ISBN 90-6550-581-4, 576 blz„
II I I-125,-
De stad Haarlem heeft door de eeuwen
heen bekendheid genoten vanwege een
aantal beroemd geworden ondernemin
gen. Wie kent niet de chocoladeletters
van Droste, de karnemelkzeep van het
Melkmeisje, uitgeverijen als de Spaar-
nestad en Kruseman, de bankbiljetten
van Enschede en de Haarlemmerolie? In
dit boek zijn ruim 900 bedrijven opgeno
men die in Haarlem zijn opgericht en
minimaal vijftig jaar hebben bestaan.
Deze zijn naar bedrijfstak gerubriceerd
onder vermelding van onder andere loca
tie, uitbreiding, rechtsvormen, namen en
geboorteplaats en data van de onderne
mers. De publicatie is ruim voorzien van
historische foto's, briefhoofden, adverten
ties en ander beeldmateriaal. In de inlei
ding schetst de auteur enkele algemene
Amstel (facsimile-uitgave),
Amsterdam 1 999. fl. 1 25.
de Castro (1826-1898) en liet deze zien
op een tentoonstelling (tot en met 29
augustus). De Castro was een vooraan
staand lid van de Portugees-Joodse
samenleving in Amsterdam en wijdde zijn
leven aan studies over joodse geschiede
nis en die van Amsterdam. Na zijn overlij
den werd de collectie geveild. Sinds 1865
werkte hij aan een onderzoek op de
joodse begraafplaats Beth Hairn in
Ouderkerk aan de Amstel. De Castro
legde 6000 weggezakte grafstenen bloot,
bracht ze in kaart, fotografeerde ze en
beschreef ze. In 1883 publiceerde liij een
boek hierover. Van dit boek/Keur van
Grafstenen' geheten, verscheen een facsi
mile-uitgave, verkrijgbaar bij het Joods
Historisch museum te Amsterdam. Over
de verzameling en de persoon van De
Castro verscheen ook een publicatie bij
het museum getiteld,'Onder de Hamer'.
Deze kost fl. 14,95.
)e tekeningen van honderd beroepen
/an Jan (1649-1712) en zijn zoon Casper
myken (1672-1708) zijn zo vaak afge
beeld, dat vrijwel iedereen ze kent. Het
Vmsterdams Historisch Museum bewaart
:en unieke verzameling boeken (ruim
1000), tekeningen (900) en prenten
10.000) die door beiden geïllustreerd
zijn.Van de boekencollectie is nu een geïl-
ustreerde catalogus uitgebracht. Voor een
dein gedeelte zijn deze boeken ook door
Luyken geschreven. Jan en Casper Luyken
Ilustreerden een grote variatie aan boe
een uiteenlopend van reisverslagen,
emblemataboeken, bijbels, en boeken met
medische, godsdienstige, historische
jnderwerpen. Vaak veranderde Luyken
bepaalde prenten om ze weer te gebrui
ken voor andere boeken. De catalogus
kan zowel in het museum als in de uni
versiteitsbibliotheek ook op de computer
geraadpleegd worden.
Het Joods Historisch museum reconstru
eerde een deel van de verzameling voor
werpen en boeken van David Henriques
ontwikkelingen in de diverse bedrijfstak
ken.
Keur van Grafstenen op de
Portugees-Israëlitische begraaf
plaats te Ouderkerk aan de
Reconstructies in Europa
bóMPLEih
Ellen klinkers, Op hoop van vrij
heid. Van Slavensamenleving naar
Creoolse Gemeenschap in
Suriname.
Culturele antropologie
Universiteit Utrecht. ISBN 90-393-1 288-5,
229 blz., fl 29. - (incl. porto)
CD-DOM. Domplein in Utrecht van 250
tot heden.
Uitgeverij het Spectrum Electronic Publishing
Utrecht. 1 999. ISBN 90-5344-058-5, fl. 49.90.
De CD-rom CD-DOM Domplein in Utrecht
toont de (bouw)geschiedenis door de eeu
wen heen van de kerken op het Domplein
in Utrecht. Hier vestigde Willibrord zich in
695 om de Friezen te bekeren. In 1674
wordt een deel van de kerk door een torna
do verwoest. In de 12 perioden op de CD-
Dom komt niet alleen de bouwgeschiede
nis aan de orde, maar ook de geschiedenis
van de stad en haar historische figuren
door de eeuwen heen. Deze worden toege
licht door experts, voorzien van historische
afbeeldingen afkomstig uit onder andere
het Utrechts Archief. De CD-rom is over
zichtelijk ingedeeld met een tijdbalk onder
aan het scherm. Het geheel wordt onder
steund door kerkmuziek uit de periode die
is aangeklikt. Over bepaalde onderwerpen
kan men meer te weten komen via de
knop bibliotheek. Bij elke periode is een
literatuurlijst opgenomen. Bijzonder op
deze CD-rom zijn de driedimensionale
computersimulaties van de kerkelijke
bebouwing. Hiermee kan je een virtuele
reis door de tijd maken en de kerken van
alle kanten uit verschillende tijden bekij
ken. Meer informatie over deze CD-rom is
te vinden op internet: www.cd-dom.ab-c.nl/
project.htm. Het Museum Catharijne-convent
heeft lesmateriaal bij de CD-Dom ontwik
keld voor havo en vwo. Zie hiervoor:
www.catharijneconventnl/Onderwijs-educatie.htm
Op 1 juli 1863 werd de slavernij in
Suriname afgeschaft. In Op hoop van vrij
heid behandelt de auteur de overgang van
de slavensamenleving naar een Creoolse
gemeenschap in Suriname over de periode
1830-1880 en het dagelijkse leven op de
Surinaamse plantages. Brieven en notities
van missionarissen (Hernhutters), verslagen
van gouverneurs, districtscommissarissen,
strafrechtelijke zaken (Hof van Justitie
Suriname in het Landsarchief Suriname) en
slaven- en emancipatieregisters waren de
bronnen voor deze dissertatie. Vooral de
stukken van de Hernhutters waren van
belang voor het onderzoek. Zij gaven in hun
brieven en notities een weergave van de
cultuur van de slaven die afweek van die
van de bestuursambtenaren en de eigenaren
van slaven.
Onderzoeksgids Curacaose vrijbrie- Algemeen Rijksarchief Den Haag 1 998,
ven, 1722-1863. Met indices op ISBN 90-71 91 7-22-3: 670 blz.. fl. 25.-
namen van vrijgelatenen en hun
voormalige eigenaren. Verzameld en
bewerkt door T. van der Lee.
.^avensapjenleving naar
Creoolse Gemeenschap
in Suriname
1830-1830
Ellén Klinkers:
Wie onderzoek wil doen naar Curacaose
slaven of slavenbezitters, van 1722 tot aan
de afschaffing van de slavernij in 1863, kan
in deze onderzoekgids snel en eenvoudig
Curacaose vrijbrieven opzoeken.
Vrijbrieven zijn brieven die slaven als
bewijsstuk van hun vrijlating meekregen. In
de gids staan alle vrijbrieven uit Curacao in
samengevatte vorm opgenomen. De brie
ven kunnen via de index alfabetisch op
naam worden opgezocht. Wie de complete
vrijbrief wil zien, moet bij het Algemeen
Rijksarchief zijn. De gids is vanaf eind
augustus ook op internet te raadplegen.
