II
Papieren tii
Column
Voor al uw archiveringswensen
Bezoekadres
Postadres
E-mailadres
Website
nbredewoud@esselte.nl
www.leitz.nl
Ampèreweg 1 7
3442 AB Woerden
Tel 0348-415084
Fax 0348 - 421203
Postbus 21 8
3440 AE Woerden
Archievenblad
Vlak voor Pasen bereikte ons het verzoek
van de Rijksarchivaris van Joegoslavië bij
de NAVO en de leden van de NAVO te
protesteren tegen de bombardementen
omdat archiefbewaarplaatsen daarbij
schade zou zijn toegebracht.
Tegelijkertijd kwam in het nieuws dat er
duidelijke aanwijzingen waren dat vluch
telingen bij het verlaten van Kosovo alle
identiteitspapieren ontnomen werden,
wat bij een eventuele terugkeer bewijs
van rechten zal bemoeilijken. Aangeno
men mag worden dat daarnaast, net als
ten tijde van de gevechten in Kroatië,
Bosnië en delen van Servië, sprake is van
systematische vernietiging van zogenaam
de 'vital records' in het kader van
een doelbewuste 'ethnic cleansing'
strategie. Ook is zeker dat er in Servië,
Montenegro en Kosovo archieven bescha
digd of vernietigd zijn als gevolg van
acties van de NAVO, waarbij aangenomen
mag worden dat de archieven niet het
doelwit van die acties waren.
De ICA heeft geen traditie van het actief
uitzenden van 'appeals'. Bewust is door
het Hoofdbestuur gekozen voor een reac
tief in plaats van voor een actief beleid in
deze. Zo werd in 1991 pas voor het eerst
een oproep archieven te respecteren ver
spreid, in dat geval op verzoek van
Bosnië.
De ICA is een niet-gouvernementele
organisatie, waarvan nationale en andere
archiefdiensten en archivarissenvereni-
gingen uit circa 180 landen lid zijn. De
bewoording van een oproep moet accep
tabel zijn voor alle leden. Na beraad in
kleine kring werd de bovenstaande tekst
opgesteld en verspreid, die, gezien de
positieve reacties van vele, aan beide zij
den bij het conflict betrokken leden de
juiste toonzetting had.
De vraag dringt zich op of een dergelijke
oproep een vervolg moet hebben en ook
of een oproep alleen op verzoek van een
der betrokken leden moet worden opge
steld en verspreid, of dat de ICA in de toe-
komst ook ongevraagd oproepen zou
moeten doen uitgaan.Te denken valt voor
het recente verleden aan Burundi en
Congo, en voor een iets verder verleden
aan Vietnam en Cambodja. In al deze lan
den is, naast alle andere gruwelijkheden,
sprake geweest van massale doelgerichte
of 'collaterale' vernietiging van cultureel
erfgoed, met inbegrip van achieven.
Gebleken is uit de reacties dat de boven
staande oproep door collega's werd erva
ren als een positief blijk van belangstel
ling, als een bemoedigende actie. Maar is
dat voldoende? Is zo n oproep niet vooral
een papieren tijger? Een papieren tijger
zonder klauwen en tanden. Een lappen tij
ger als in Casper en Hobbes' (NRC-
Handelsblad) lijkt heel wat effectiever, al
is het virtueel.
Wie weet raad?
Augustus 1999
Archievenblad 33
LEITZ
Appeal from the International Council on
Archives.
The International Council on Archives
expresses its grave concern about all
direct or collateral damage to the cultural
heritage of the peoples of Yugoslavia
resulting from military actions or other
deeds of violence by all sides in the
conflict.
The International Council on Archives
urges all parties to comply with the inter
national treaties relevant to armed con
flicts, especially the 1954 Hague
Convention on the Protection of Cultural
Property in the Event of Armed Conflict and
the new Protocol to the said Convention
agreed upon by the Heads of 84 national
Delegations in The Hague on March 26,
1999.
Paris, April 6,1999
