/ASAS
AVAS SYSTE MEN
LOEK NIJHOLT ARCHIEFSERVICE
Archief educatie
Archievenblad
Elk groepje moet dus zelf plannen wanneer
het 't onderzoek gaat uitvoeren. Vanuit het
Stadsarchief houden we in de gaten dat
niet alle leerlingen op dezelfde dag komen.
Hebben de leerlingen voldoende informa
tie verzameld, dan schrijven zij op basis
van die informatie een klein werkstukje,
waarin zij een aantal dingen beschrijven:
1) Hun verwachtingen vooraf ten aanzien
van archiefwezen en bronnenonderzoek;
2) De voorlichting die ze hebben ontvan
gen; 3) De gevolgde werkwijze bij het
onderzoek (o.a. de taakverdeling); 4) De
gevonden resultaten met betrekking tot
het gekozen onderwerp en 5) Hun beeld
van het archiefwezen en bronnenonder
zoek na afronding van hun onderzoek.
De docent beoordeelt dit werkstukje.
Wanneer het project is voltooid houden
wij met de docent een nabespreking,
waarin ook de werkstukjes, die het Stads
archief ter inzage heeft gekregen, aan de
orde komen. Het lezen van deze werk
stukjes is voor ons heel zinvol, omdat veel
leerlingen er hun mening in geven over
de ervaringen op de studiezaal en verkre
gen hulp van het archiefpersoneel.
Het Sintermeertencollege uit Heerlen is
een scholengemeenschap voor Lyceum,
MAVO en HAVO.
De docent geschiedenis kwam met het
verzoek om ondersteuning voor een pro
ject gericht op Lyceum 4. Hij wilde zijn
leerlingen zelfstandig onderzoek laten
doen in het archief rond een bepaald the
ma: Noodsituaties en Hulpverlening''. De
vraag was of binnen het archief bronnen
aanwezig waren, waarin leerlingen onder
zoek kunnen doen. Hiervoor heb ik on
derzoek gedaan in zowel de primaire als
de secundaire bronnen. Dit resulteerde in
een lijst van mogelijke hoofdonderwer
pen die binnen het gekozen thema vielen,
die ik vervolgens aan de docent heb ge
presenteerd: Armenzorg; de Tweede Wereld
oorlog; de Bokkerijders;Wonen in de Mijn
streek; Veiligheid, reddingswerk en medi
sche zorg in de mijnindustrie.
Per onderwerp was aangegeven welke
bronnen er voorhanden waren.
Dit konden bijvoorbeeld zijn archieven,
literatuur (zoals regionale historische tijd
schriften) en persdocumentatie7. Met deze
basisgegevens onderzocht de docent met
behulp van een stagiair de onderwerpen
verder. Dit resulteerde in 17 deeltaken:
Centrale Keuken; Distributie-dienst; Win
terhulp; Migratie na de oorlog; Werkloos
heid en Steun; Wilhelminaschool/ Vroed
vrouwenschool; Vincentiusvereniging;
Poels; Parochie Sittarderweg; Migratie
voor de oorlog; Mijnramp Hendrik; Mijn-
sluiting; Ziekenhuizen; Welterhof; Wonen
(archief gezondheidscommissie); Huisves
ting; Rol van vakbonden bij stakingen.
De onderwerpen Rol van vakbonden en
Migratie voor en na de oorlog vielen af.
smm - ..s;
De docent nam het op zich om het hele
project in een leerlingengedeelte en een
algemene docentenhandleiding te be
schrijven. De map met het leerlingenge
deelte bevat allerlei zaken die leerlingen
nodig hebben om hun onderzoekstaak te
vervullen. Er zit bijvoorbeeld de folder
'Toegangen op archieven van het Stads
archief in, een stappenplan voor het op
stellen van het onderzoek en een logboek
om de bewandelde onderzoeksweg in vast
te leggen. De docentenhandleiding bestaat
uit zes gedeelten, waarin onder andere
organisatorische achtergronden zoals de
lesroosteraanpassingen, het informeren
van docenten en vaksectie zijn opgeno
men. Centraal bij het project staat het le
ren leren; het aangeven van de bewan
delde weg is daarom eigenlijk een vereiste.
Ook hier kozen we als werkvorm de com
binatie van groepsgewijs en individueel
onderzoek doen. De uitvoer van het pro
ject bedraagt vier maanden. Per gekozen
onderwerp werden groepjes samenge
steld, die de eerste en de laatste twee we
ken in de aula van het Stadsarchief groeps
gewijs aan het werk waren. De door de
leerlingen benodigde bronnen lagen hier
voor ze klaar. Naast het groepsgewijs wer
ken waren de leerlingen vrij om indi
vidueel (met hun groepje) aan het werk
te gaan. Ze konden dat in de studiezaal
van het Stadsarchief doen, op school of
waar ze ook maar informatie konden vin
den. Als resultaat van de onderzoekingen
schreven de leerlingen een werkstuk,
waarin zij ook duidelijk beschreven wel
ke weg zij hadden bewandeld en hoe zij
de problemen waar zij tegenaan liepen
hadden opgelost.
Wanneer docent en archivaris de vooroor
delen vergeten en met elkaar in dialoog
treden, is er ruimte om eikaars vakgebied
beter te leren begrijpen. Zo ontstaan er
mooie projecten die bij kunnen dragen
aan een goede invulling van de tweede
fase en omgevingsgeschiedenis kunnen
verlevendigen. Samenwerking is het sleu
telwoord. 3
volgde na de lerarenopleiding geschiedenis-aardrijks-
kunde, de opleiding tot middelbaar archiefambtenaar en
is werkzaam als bureauhoofd bij het Stadsarchief Heerlen
Archievenblad
A. Frings, Reader Methodiek van het onderzoek Oriëntatie bij het Stadsarchief, Heerlen 1993.
5 Verzameunventaris In en Om de Oorlog, verzamei.inventarls van Heerlense archieven met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog door J.M.M. Cuijpers (Heerlen, 1990).
N. Zijlstra, Tweede fase project TOO, Zelfstandig onderzoek doen in het archief, thema: Noodsituaties en Hulpverlening, Heerlen 1997.
De Collectie Persdocumentatie bevat op onderwerp geknipte kranteknipsel uit de gemeente Heerlen. De collectie is toegankelijk op de studiezaal middels een computer
programma, WAARIN GEZOCHT KAN WORDEN OP TREFWOORD.
MICROMASTER A1 CAMERA
ZzZvoonr0di9dh^en\
ering
advisering
projekten
documentaire informatieverzorging
archiefbewerking
Bel, schrijf, fax of e-mail voor meer informatie:
Ds. van Haaftenlaan 23
3984 NP Odijk
tel.: 030-6572228 fax: 030-6572228
e-mailloeknijholtarchiefhetnet.nl
Een bekende naam die staat voor vijfentwintig jaar ervaring.
Deskundigheid, klantgerichtheid en kwaliteit staan bij ons
voorop.
Daardoor zijn onze adviezen op maat gesneden oplossingen.
Ook voor de voorbereiding en uitvoering van projekten staan
wij voor u klaar, evenals voor veranderingen bij uw documen
taire informatieverzorging en de bewerking van uw archie
ven.
GOED ARCHIEFBEHEER HEEFT AANDACHT
NODIG. PERSOONLIJKE SERVICE. ONAFHANKELIJK
ADVIES. DAT KUNNEN WIJ U GEVEN.
4
Leerlingen houden hun logboek bij
Case 2: Sintermeertencollege
Project: Mensen in noodsituaties
Doelgroep: tweede fase voorgezet
onderwijs
Vakken: geschiedenis, (aardrijkskunde)
Bron/materiaal: primaire en secundaire
bronnen in het Stadsarchief, leerlingenset
en docentenhandleiding
Tijdsduur: drie maanden met twee contact
uren en twee uur studielast per week
Kosten: gratis voor scholen in en om
Heerlen
Meer informatie: Stadsarchief Heerlen,
Tom van Slooten, tel. (045) 560 45 90
RAMP IN DE MUN HENDRIK, 1928 FOTO: STADSARCHIEF GEMEENTE HEERLEN
STADSARCHIEF HF.ERLfc.IN
Vooronderzoek door het stadsarchief
Sleutelwoord
18 Archievenblad
Maart 1999
Noten m i Heerlen een voorbeeld:
Cultuurnota Mysterie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen 1997-2000 (Den Haag, 1996), 16.
2 A. Frings en T.J. van Slooten, Leren uit het Verleden. Educatie hij het Stadsarchief Heerlen, Heerlen 1997 (interne notitie).
Naast het voortgezet onderwijs richt het Stadsarchief zijn activiteiten ook op het basisonderwijs, studenten uit middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs
EN WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS EN OP HET VOLWASSENENONDERWIJS.
Vleuterweideweg 10
3451 RB Vleuten
Telefoon: 030 - 6775111
Telefax: 030 - 6774000
Internet: http://www.avas.nl
E-mail: info@avas.nl
Met de compacte MICROMASTER camera
kunnen documenten, tekeningen, boeken of
kranten(ook ingebonden) tot en met formaat
A1(840mm x 600mm) op 16mm film* worden
opgenomen.
haarscherpe kwaliteit
demontabel voor filmen 'op locatie'
slechts 4 cent per opname
compacte camera met grote mogelijk
heden, bij uitstek geschikt voor het archief
wezen
De MICROMASTER kan vrijblijvend bij u
worden gedemonstreerd.
er kan ook een 35mm camerkop worden gemonteerd
NIEUW
Al BUDGETCAMERA!
Maart 1999
Archievenblad 19
