Nieuws uit het veld
Archievenblad
Overheidsarchieven
in gevaar
Nogmaals: Tekst en context van de Handleiding, maar dan in het Estst
Kasiraamat
'Tuiitii ja pedantne' - jawel: 'vervelend en klein
geestig'. Zo noemden de auteurs van de
Handleiding, Muller Feith en Fruin, hun boek. En
dus niet: 'naargeestig' zoals Horsman, Thomassen
en ik bij vergissing schreven in de inleiding tot
onze uitgave 'Tekst en context van de
Handleiding voor het ordenen en beschrijven
van archieven van 1898'. Wie wil, kan het nu ook
in het Ests nalezen. De Arhiiivide korraldamise ja
kirjeldamise kasiraamat' wordt in gedeelten gepu
bliceerd in het nieuwe tijdschrift Tuna, waarvan
de eerste aflevering zojuist is verschenen. Dit aan
geschiedenis en aan archieven gewijde tijdschrift
is een gezamenlijk initiatief van de grotere
archiefdiensten in Estland. 'Tuna' is een oud Ests
woord met als betekenis: de voorvorige tijd 'tuna-
eile': de dag voor gisteren, 'tunamullu: het jaar
voor het vorige jaar. Vertaalster Anne Lange is van
de Engelse vertaling van de Handleiding uitge
gaan, maar gebruikte daarnaast de Nederlandse
uitgave van 1920. Gelukkig heeft zij de term
'archief' niet - zoals in de Engelse editie - gelijkge
steld aan 'collectie', maar de Estse term 'arhiiv'
gebruikt. In zijn inleiding tot de uitgave schrijft
Peep Pillak over de ontvangst van de beginselen
van de Nederlandse Handleiding in Estland al
voor de Tweede Wereldoorlog. Dit was te danken
aan archivarissen als Arnold Soorn en Adolf
Perandi. Het rpincipe 'Arhiiv on orgaaniline ter-
vik' (paragraaf 2) was dus al gemeengoed in
Estland. Nu krijgt men in Estland de Handleiding
dan in de eigen taal onder ogen, met inbegrip
van alle aan de Nederlandse geschiedenis en
archivistiek ontleende voorbeelden en termen.
Als men straks de pubükatie heeft voltooid, zou
het voor Nederlandse archivarissen wellicht inte
ressant zijn om in samenspraak met hun Estse
vakgenoten na te gaan in hoeverre achter de ter
men ook gemeenschappelijke archivistische con
cepten schuilgaan.
Limburgse archieven samen met
bibliotheek en sociaal historisch centrum
In Maastricht gaan het Rijksarchief in Limburg
(RAL), het Gemeentearchief Maastricht (GAM),
de Stadsbibliotheek Maastricht en het Sociaal
Historisch Centrum voor Limburg (SHCL) veel
nauwer samenwerken. Daaraan gekoppeld is de
benoeming van de Haagse gemeentearchivaris
drs. RB.C. Maarschalkerweerd tot Rijksarchivaris
in Limburg nu ook een feit geworden. De ge
meente Maastricht is echter van plan Maarschal
kerweerd ook voor te dragen als opvolger van de
scheidend gemeentearchivaris P Dingemans. Hij
krijgt dan de ambtelijke verantwoordelijkheid
voor beide archieven met als opdracht een inten
sieve samenwerking tussen beide archieven tot
stand te brengen. En dit alles in samenspraak met
de Stadsbibliotheek, die samen met het gemeente
archief dit voorjaar een plaats op het Ceramique
terrein krijgt. Het SHCL wil bij het gebouw van
het Rijksarchief in Limburg aan de St. Pieterstraat
intrekken; het zoekt een nauwe samenwerking
met beide archiefdiensten op het gebied van cul
tuur-historisch erfgoed en cultuureducatie. De
rol van de bibliotheek in dit alles wordt er een
van centrum-bibliotheek met provinciale func
ties op het gebied van wetenschappelijke onder
steuning. De gemeente Maastricht en het rijk heb
ben een voorkeur om te komen tot een krachtige
provinciale, dan wel regionale bibliotheek- en
archieforganisatie, waarbij de eigen bevoegdhe
den van de rijks- en gemeentearchivaris niet zul
len worden aangetast.
6 Archievenblad
Maart 1999
Nieuws uit het veld
Archievenblad
Videoportretten Nederlands Theater instituut
De geschiedenis verteld/t
Een van de taken van het Theater Instituut Ne
derland is het waken over het culturele erfgoed.
Zij doet dat onder andere door het systematisch
verzamelen van allerlei materialen rond produc
ties. Het uiteindelijk doel is niet het opslaan van
'fragmenten'van de professionele theaterpraktijk,
maar deze zo goed mogelijk toegankelijk maken
voor theatermakers en onderzoekers die zich op
de hoogte willen stellen van het verleden. Het
project 'De geschiedenis verteld/t' heeft tot nu
toe videoportretten opgeleverd van Elisabeth
Andersen, Henny Orri, Peter Oosthoek, Shireen
Strooker enAnnemarie Prins.
Op dit moment zijn Willem Nijholt en André van
den Heuvel aan de beurt en in de loop van 1999
komen daar nog portretten van Albert Mol, Rudi
van Dantzig, Nicolaas Wijnberg,Ton Lutzjasperina
de Jong en Ramses Shaffy bij.
Voor dit theaterhistorisch project geven theater
makers hun visie op de (eigen) theatergeschiede
nis; zij doen dat door zich voor de camera te
laten interviewen.
De opnamen die tot nu toe zijn gemaakt variëren
in lengte van drie tot vijf uur. Het ligt in de
bedoeling elk jaar zes interviews aan deze lijst
toe te voegen. Niet alleen van acteurs en regis
seurs, maar ook van choreografen, dansers, pop
pentheatermakers, ontwerpers, schouwburgdi
recteuren etcetera.
Als bewaker van cultureel erfgoed archiveert en
documenteert het Theater Instituut de theaterge
schiedenis. Onlangs was de inventaris van het
archief van Henny Orri dat zij aan het Instituut
had geschonken, gereed. Deze werd 31 januari op
feestelijke wijze aan haar overhandigd. Tevens
werd het eerste deel van een reeks portretten
van Nederlandse theatermakers - ook een activi
teit van het Theater Instituut - aan Elisabeth
Andersen, als eerste geportretteerde, uitgereikt.
Studiebeurs Stichting Vicarieën Elbur
Wie historisch onderzoek naar de gemeente
Elburg wil verrichten, kan dit doen met behulp
van een studiebeurs van de Stichting Vicarieën
Elburg. Het onderzoek moet dan wel aan een aan
tal voorwaarden voldoen:
het onderzoek moet verricht worden in het
kader van een promotie, een doctoraal/MO-
studie of overige historisch-wetenschappelijke
projecten;
het mag niet beperkt blijven tot literatuur
onderzoek, maar dient mede gebaseerd te zijn
op onderzoek in archieven of resultaten van
'oral history';
Het moet duidelijke raakvlakken hebben met
de gemeente Elburg in ruime zin en dient van
belang te zijn voor de geschiedschrijving;
het onderzoek dient aantoonbaar wetenschappe
lijk verantwoord te zijn;
van het resultaat
moet een zo groot
mogelijke groep van
geïnteresseerden in
de Elburgse samen
leving kennis kun
nen nemen.
Elburg kent twee vica
rieën, namelijk de Sint Jans Vicarie en de Sint
Jacobi of Lutteken Vicarie. De stichter van een
vicarie bracht een vermogen bijeen waaruit een
kapel of altaar werd gesticht. Door de Reformatie
zijn veel vicarieen verdwenen en de overblijvende
zijn vaak gaan fungeren als studiefondsen.
v"
Stichting
Vicarieën
Digitale Stamboom Delft
bijna voltooid
Maart 1999
Archievenblad 7
- - i'JSüii
Nieu
Het blijft tobben met de digitale
archieven: bij overheden en
aan overheid gelieerde instel
lingen dreigt een massale ver
nietiging van computerbestan
den. Dit wordt veroorzaakt
door het ontbreken van duide
lijke richtlijnen over het bewa
ren van digitale informatie en
gebrek aan kennis bij mensen
die met dergelijke bestanden
werken.
Onlangs kwam een onderzoeks
rapport uit van de archiefin
specteurs van de provincies
Noord-Holland, Zuid-Holland
en Utrecht. Het onderzoek
omvatte 230 databanken en
bracht onder andere aan het
licht dat ambtenaren uit pure
onwetendheid regelmatig digi
tale documenten weggooien.
Daarnaast speelt er mee dat
informatie onleesbaar wordt
door de komst van steeds weer
nieuwe software. En omdat er
steeds meer zaken uitsluitend
in de computer worden vast
gelegd, moet er op korte ter
mijn echt iets aan het pro
bleem gebeuren. Vandaar dat
de Rijksarchiefdienst er bij
staatssecretaris Van der Ploeg
op aan heeft gedrongen maat
regelen te nemen: ondanks de
bemoeienis van de Algemene
Rekenkamer destijds - waaruit
het bureau Digitale Duurzaam
heid resulteerde - is een slui
tende landelijke aanpak nog
nooit van de grond gekomen.
Volgens de archiefinspecteurs
is het dan ook tijd voor een
reddingsplan voor computer
bestanden. Wie gaat dat op
stellen? Toch maar het bureau
Digitale Duurzaamheid?
F.C.J. Ketelaar
Informatie: Nederlands Theater
Instituut, Rob van Gaal of Anja Krans
Herengracht 1 68,
Postbus 1 9304. 1 000 GH Amsterdam.
Tel.: (020) 551 33 00. Fax.: (020) 551 33 03
Voor informatie:
Secretarie van de Stichting Vicarieën
Elburg p/a Postbus 70, 8080 AB Elburg
geschiedenis
xstuur
doelstelli
Sinds 2 2 januari zijn de geboorten-
registers van de burgerlijke stand
van 1 81 2 tot en met 1 8 9 8 via het
Internet te raadplegen, zodat na
men van kinderen en ouders uit
zo n 60.000 geboorteakten nu
gemakkelijk te doorzoeken zijn.
Omdat geboortenregisters pas na
1 00 jaar openbaar zijn, zijn latere
akten nog niet beschikbaar. De
Digitale Stamboom is bedacht door
het Gemeentearchief Delft om
stamboomonderzoek 'op afstand'
mogelijk te maken. Virtuele be
zoekers kunnen nu zeven dagen
per week terecht voor informatie;
in 1998 maakten al bijna 50.000
mensen gebruik van deze service!
Bijna een derde van deze bezoe
kers woont in het buitenland,
waarmee het Gemeentearchief
Delft een geheel nieuwe klanten
groep bereikt. In juni 1997 werd
begonnen met een on-line te be
zoeken database met namen uit de
trouwboeken van de Delftse ker
ken (1 575-1811). Hierop volg
den begraafboeken (1593- 181 1)
en doopboeken (1575- 181 1en
in 1 998 werd een begin gemaakt
met de bewerking van de registers
van de burgerlijke stand, waarvan
als eersten de overlijdensakten
1 81 2 - 1 947) een plaats op het
Internet kregen. Nu zijn dan ook de
(openbare) geboorteakten beschik
baar voor on-line onderzoek. Bin
nen zeer korte tijd wordt de Digi
tale Stamboom voltooid met de hu-
welijksregisters 1 812- 1 923),
waarvoor een openbaarheidsbe
perking van 7 5 jaar geldt. In mei
wordt het complete systeem fees
telijk opgeleverd met een symposium.
Digitale Stamboom
Gemeentearchief Deift
www.archief.delft.nl
