mmm
Historisch
Tahfeau
'nUstorisch reisboek
mm de Lage ÊMiden
Archievenblad
Petite histoire
Petite histoire gaat over steden en dor
pen waar bekende personen hebben ge
woond of een poosje vertoefd. In veertig
korte verhalen wordt het verleden belicht
van onder meer Aletta Jacobs in Gronin
gen, Frans Lizt in Zaltbommel, keizerin
Sisi in het Amstelhotel te Amsterdam,
Johannes Vermeer in Delft, Jan Pieters
zoon Coen in Hoorn, Belle van Zuylen in
slot Zuylen, Kenau Hasselaer in Haarlem
en Margaretha Zelle in Leeuwarden. Het
boek is vlot geschreven en rijk geïllus
treerd. Achterin is een personenregister
en een literatuurlijst opgenomen.
Historisch tableau
Wie herinnert zich niet de oude school
platen die vroeger in de klas hingen en
waar historische gebeurtenissen op ston
den? Het geschiedenisonderwijs is veran
derd en de platen zijn uit de klas verdwe
nen. In Historisch Tableau is een aantal
van-die oude platen van J.H. Isings afge-
drukt, tezamen met meer dan twintig
nieuwe schoolplaten van hedendaagse
kunstenaars. Onderwerpen als de komst
van gastarbeiders, de roerige jaren zestig,
Anne Frank, Srebrenica staan nu broeder
lijk naast onderwerpen als een middel
eeuws klooster, Leidens ontzet, de moord
op Willem van Oranje en Rembrandt in
zijn atelier. Aan de hand van al die platen
beschreven 28 bekende Nederlanders
een moment uit de geschiedenis. Hieraan
leverden onder meer Jan Bank, Cees
Fasseur, Jan Terlouw, Herman Pleij,A.Th.
van Deursen, Maarten van Rossem, J.C. H.
Blom en H.J.L. Vonhoff een bijdrage.Het
boek is niet bedoeld als geschiedenisme
thode maar is wel relevant voor de actu
ele discussie over de staat van de histori
sche kennis en de rol van het geschiede
nisonderwijs.
38 Archievenblad
Maart 1999
Droege Fuotten
Het fraai uitgegeven Droege Fuotten
bestaat uit twee delen. In het eerste deel
wordt de waterstaatsgeschiedenis van
Friesland en de geschiedenis van de
bestuursinstellingen op het gebied van
de Friese waterstaatszorg uitvoerig
beschreven. Het tweede deel behandelt
de bronnen (overzichten van archiefma
teriaal en literatuur) op het gebied van
de waterstaat. Twee onderzoeksvoor-
beelden zijn toegevoegd om het gebruik
van de archieven te verduidelijken. Het
eerste voorbeeld gaat over de verbete
ring van de rivier de Linde en het twee
de onderzoeksvoorbeeld behandelt de
verbindingswegen tussen Leeuwarden
en Overijssel. Een bibliografie van publi-
katies over de Friese waterstaat en een
adressenlijst van archiefdiensten en
instellingen zijn opgenomen.
Literatuur
Archievenblad
Lodewijk Napoleon, koning van Holland.
In de Nederlandse geschiedenis is Louis
Bonaparte vaak afgeschilderd als een
tragikomische sukkel. Franse historici
beschrijven hem als een ziekelijke druil
oor, een stiekeme rokkenjager die aan
syfilis leed en een verrader, aangezien hij
de Hollandse belangen boven die van de
Franse stelde. Hij veranderde zelfs zijn
naam van Louis in Lodewijk en voegde er
Napoleon aan toe. Tijdens zijn koning
schap kwam hij de contractuele verplich
tingen met Frankrijk grotendeels na, maar
enkele maatregelen weigerde hij uit te
voeren, zoals de invoering van de con
scriptie. Na fikse ruzies met oudere broer
Napoleon, trad hij in juli 1810 als koning
van Holland af en vertrok naar het bui
tenland. Als bron voor deze biografie
diende de circa 400 brieven van
Lodewijk Napoleon aan allerlei perso
nen. Het verhaal is geplaatst binnen het
kader van de politieke gebeurtenissen in
Europa. Fragmenten uit de brieven zijn
letterlijk vertaald en vaak in hun geheel
overgenomen. Een literatuurlijst en een
tijdschema met historische gebeurtenis
sen in de periode 1789-1815 en een
chronologisch overzicht van de belang
rijkste gebeurtenissen uit het leven van
Lodewijk Napoleon zijn achterin toege
voegd.
Gesticht in de duinen
Het Rijksarchief in Noord-Holland te
Haarlem beheert de archieven van het
Provinciaal Bestuur en die van een aantal
psychiatrische provinciale ziekenhuizen
in de provincie. In 1849 richtte de pro
vincie zelf haar eerste geneeskundig
gesticht voor krankzinnigen op. Later
beheerde zij nog twee psychiatrische
ziekenhuizen en beschikte daarmee als
enige provincie in Nederland over deze
gewestelijke instellingen. In Gesticht in
de duinen staat de geschiedenis van de
drie provinciale psychiatrische zieken
huizen van Noord-Holland centraal. Deze
ziekenhuizen speelden een voortrekkers
rol in de ontwikkeling van de behande
ling van psychiatrische patiënten. De
auteurs beschrijven in chronologische
volgorde de verschillende therapeuti
sche ontwikkelingen en geven zo een
goed overzicht van de geschiedenis van
de psychiatrie. Het is boek is gebaseerd
op gedrukte jaarverslagen, inspectiever
slagen, notulen van het Provinciaal Be
stuur van Noord-Holland, brieven van
Gedeputeerde Staten en de dossiers in
het provinciaal bestuursarchief. Voor
kleurrijke details zijn gegevens geput uit
interviews met medewerkers van de zie
kenhuizen. Een must voor wie geïnteres
seerd is in de geschiedenis van de psy
chiatrie.
Maart 1999
Archievenblad 39
Thera Coppens.
Historisch reisboek
van de Lage Landen
De Prom, Baarn, 1 99 7. ISBN
90-6801-55 1-6. 1 76 blz.fl. 29.90
Geschiedenis opnieuw verbeeld
in schoolplaten en essays
red. Frits van Oostrom
Geschiedenis opnieuw verbeeld in schoolplaten en essays
University Press. Amsterdam,
1 9 9 8. ISBN 90-5 3 56-299-0. 1 76
b I z (ongebonden) fl. 3 9,5 0,
(gebonden) fl. 69,50
Onderzoeksgids voor de
Friese waterstaatsgeschie
denis. red. M. Gravendeel
Rijksarchief in Friesland 1998
ISBN 90- 804344- 2-6; 176 b I z
gebonden; fl. 20,-.
Een miskende Bonaparte.
Christina de Munck
De geschiedenis van de provin
ciale psychiatrische ziekenhui
zen van Noord-Holland van
1849-1994. red. J. Vijselaar
