Vereniging Digitaal Erfgoed Nederland
opgericht en krijgt twee miljoen van de
staatssecretaris
Nationaal Pop Instituut opent met een
mooi bedrag
Onderzoek archief Kerncentrale
Dodewaard
32
Hoeveel water kan een archief hebben?
Het Vrede-van-Munster-jaar: gematigd
geslaagd
Koninklijke Bibliotheek verwerft archief
van Angèle Manteau
Sportarchieven
33
Toen het rapport 'Alles uit de Kast' op 5 november aan staats
secretaris van Cultuur Rick van der Ploeg was aangeboden,
kon de 'Vereniging Digitaal Erfgoed Nederland'(DEN) officieel
van start gaan. De vereniging is opgericht door musea,
archieven en bibliotheken om gezamenlijk de ontsluiting van
hun collecties aan te pakken. De leden kunnen een beroep
doen op de vereniging voor advies over digitale techniek,
standaarden, hard- en software, maar ook over subsidie
mogelijkheden en samenwerkingsprojecten. Edwin van
Huis, directeur van het Nederlands Audiovisueel Archief, is
voorzitter van de DEN, bijgestaan door Hans van der Neut
van de Rijksarchiefdienst als secretaris.
De kleine, feestelijke bijeenkomst waarop het rapport 'Alles
uit de Kast' werd uitgereikt vond plaats in de Waag in
Amsterdam, omdat daar de Maatschappij voor Oude en
Nieuwe Media is gevestigd. Samensteller van het rapport is
de Wetenschappelijk Technische Raad (WTR) van SURF, in
Wetenschappelijk Technische Raad van SURF
5 november 1998
opdracht van het ministerie van OC&W Kort gezegd werkt
het rapport drie scenario's uit voor een investeringsprogram
ma voor de informatisering van collecties van cultureel
erfgoed in Nederland.
De conclusie van het rapport luidt dat Nederland achter
loopt bij de ons omringende landen wat betreft digitalisering
van collecties van musea, archieven, bibliotheken en andere
erfgoedinstellingen. Momenteel is van musea bijvoorbeeld
nog geen 5% van hetgeen is tentoongesteld gedigitaliseerd;
en wat er is tentoongesteld is slechts 2% van de hele collec
tie. Om maar wat te noemen. De toegankelijkheid - door
digitalisering - van deze collecties voor onderwijs en het
grote publiek moet krachtig ter hand worden genomen.
Maar het gaat niet om digitalisering alleen; er moeten ook
koppelingen gelegd worden. Thematisch binnen de eigen
collectie en sectoroverschrijdend in 'horizontale' projecten.
Hiervoor is een nationale organisatie nodig die namens de
collectiebeheerders de schouders onder dit probleem zet.
Vandaar de subsidie waardoor de oprichting van de DEN
mogelijk was. De vereniging kreeg direct een opdracht mee:
zij moet voor het gebruik op het Internet een 'Netwijzer
Cultuur' ontwikkelen en de vaarroutes tussen de collecties
creëren. Netgebruikers kunnen hiermee de sites van cultu
reel erfgoedinstellingen bezoeken en aan de hand van hun
zoekvragen worden doorverwezen naar iets van hun gading.
Een van de weinige archieven waarvan de collecties zijn
aangesloten op het Kennisnet (speciaal voor het onderwijs),
is het Nederlands Audiovisueel Archief. Voor onderwijsdoel
einden creëerde Pim Slot het programma 'NAA in de klas'
ofwel 'video on demand'; een presentatie hiervan was onder
deel van het programma op deze bijeenkomst. Voor het
Archievenblad van februari 1999 heeft Pim Slot een artikel
over dit programma toegezegd.
Informatie over de DEN: Edwin van Huis, Nederlands
Audiovisueel Archief: T. (035) 677 28 98.
Het rapport 'Alles uit de Kast' kunt u bestellen bij de Wetenschappel
ijk Technische Raad SURF, Postbus 2290, 3500 GG Utrecht, T.
(030) 234 66 00, e-mail: admin@surfbureau.nl
Het Nationaal Pop Instituut krijgt een half miljoen gulden
om een mediatheek op te zetten. Zo krijgen liefhebbers,
studenten en andere geïnteresseerden toegang tot een
archief, bibliotheek, documentatie en een digitale database
over de Nederlandse popmuziek. Dit verheugende bericht
deed staatssecretaris van cultuur Rick van der Ploeg bij de
opening van het NPI 26 oktober jl. Van der Ploeg noemde in
zijn toespraak popmuziek "bij uitstek een uiting van demo
cratische cultuur. Het woord pop verwijst naar hetzelfde
volk als de demos in democratie." In het Archievenblad van
augustus jl. kunt u meer lezen over het Instituut, toen nog
in oprichting.
Nationaal Pop Instituut, Prins Hendrikkade 142, 1011 AT
Amsterdam, T (020) 428 42 88
In de eerste elektriciteitsproducerende kerncentrale van
Nederland, de Kerncentrale Dodewaard, bevindt zich
hoogstwaarschijnlijk ongeveer 1 kilometer archief. Op dit
moment voert het Rijksarchief in Gelderland een onderzoek
uit om te achterhalen welke delen hiervan in aanmerking
komen voor bewaring in het rijksarchief De directie van de
NV Gemeenschappelijke Kerncentrales Nederland (GKN)
en het rijksarchief zijn het er in principe over eens dat
historisch relevante bestanddelen 'eeuwig' bewaard moeten
worden. Het archief van de kerncentrale is van groot belang
voor onderzoek naar de technische, economische en maat-
schappelijke geschiedenis. Om te bepalen welke delen in
aanmerking komen voor bewaring, is een selectiecommissie
in het leven geroepen. Hierin zitten naast vertegenwoordi
gers van het rijksarchief ook een externe deskundige en
materiedeskundigen van Dodewaard.
Uit: Nieuwsbrief van het Rijksarchief (Gelderland)oktober 1998
Van het Gemeentearchief Zwolle kwam het alarmerende
bericht dat op 30 oktober het grootste archiefdepot met man
en macht preventief ontruimd moest worden wegens een
dreigende watersnood. Een hele klus om die 1500 strekken
de meter archief en ca. 12.000 dozen naar boven te halen!
Hoe hadden andere archieven in het land het met de enorme
regenval van af gebracht? Om hier achter te komen belde
het Archievenblad met alle provinciale inspecteurs. Wie
schetst onze verbazing dat de inspecteur in Overijssel wel de
wateroverlast in het Land van Vollenhove vermeldde, die
overigens geen problemen opleverde, maar geen woord over
Zwolle! Inpecteurs uit overige provincies hadden niets
sappigs te melden uit hun domeinen. Dus wat een mooie
routbeschrijving voor authentiek archivistisch ramptoerisme
had kunnen worden, is nu slechts dit stukje over een
dreigende ramp in Zwolle.
Er zijn in 1998 heel veel evenementen en activiteiten
geweest die de Vrede van Münster als onderwerp hadden.
Om een greep te doen: een reizende tentoonstelling, tal van
exposities in vele musea, culturele manifestaties en op
tredens, publikaties, congressen en symposia. En het is nog
niet afgelopen. Maar hebben al deze manifestaties aan hun
doel beantwoord? Is de boodschap over de Vrede van
Münster overgekomen?
Prof. Simon Groenveld, behalve hoogleraar in Leiden ook lid
van het Nationaal Comité Vrede van Münster, is gematigd
positief: er is veel gebeurd, er is veel aandacht geweest, ook
in de pers, voor de verschillende activiteiten. Hij vindt wel
dat de respons uit het archiefwezen wat is tegen gevallen,
maar sluit niet uit dat het Nationaal Comité hieraan mede
heeft bijgedragen, door zich niet uitdrukkelijk genoeg tot de
archiefwereld te richten. Anderzijds ligt het volgens hem ook
nog steeds wel een beetje in de aard van het archiefwezen om
meer dienstbaar te zijn dan trekkers. Op vele plaatsen heb
ben archieven zich wel degelijk ingespannen.
De vraag is verder of het thema van de Vrede van Münster
en de daaraan voorafgaande tachtigjarige oorlog het grote
publiek echt bereikt heeft. Groenveld denkt dat dit in zijn
algemeenheid niet het geval is. Het blijkt toch dat een
onderwerp als dit slechts een beperkte groep mensen aan
spreekt. Naar de TV uitzending van 5 juli hebben 250.000
mensen gekeken. En dat is omroep - gezien niet echt indruk
wekkend. Aan de andere kant, het door hemzelf geschreven,
voor het grote publiek bestemde boekje dat door de SDU
werd uitgegeven, haalde een oplage van 30.000 exemplaren.
Allemaal uitverkocht! De hoogste oplage die hij ooit met een
boek heeft bereikt
Henk Roosenboom
Angèle Manteau werd geboren in Dinant in 1911 en maakte
een indrukwekkende carrière als uitgever. In 1932 nam zij
de Brusselse vestiging van A.A.M. Stols over en in 1938
vestigde zij er de Uitgeversmaatschappij A. Manteau N.V In
1971 ging de uitgeverij over in handen van Elsevier te
Amsterdam en trad Angèle in dienst van deze uitgever. In
1987 werd zij in de adelstand verheven met de titel van
baronesse.
Haar archief omvat duizenden brieven, knipsels, foto's,
leesrapporten, folders en enkele manuscripten, voornamelijk
van na 1971. Onder de brieven zijn er zeer vele van schrij
vers en schrijfsters, van Adriaan Roland Holst tot Hannes
Meinkema. Ook zijn er vele afschriften van de brieven die
Manteau zelf schreef aanwezig, zodat dikwijls briefwisselin
gen zijn te reconstrueren. Het archief kwam bij de KB door
bemiddeling van het Leidse antiquariaat Aioloz, dat de
bibliotheek van mevrouw Manteau heeft aangekocht.
Eenmaal geordend en ontsoten is het archief voor geïnteres
seerden na schriftelijke toestemming van mevrouw Manteau
toegankelijk.
Stichting de Sportwereld entameert een inventarisatie-onder
zoek naar sportarchieven. De Sportwereld stelt zich ten doel
onderzoek te bevorderen naar de geschiedenis en achtergron
den van de sport. De stichting ziet het als één van haar
taken de teloorgang van sportarchieven te voorkomen.
Daarom is zij begonnen met een inventarisatie-onderzoek
naar sportarchieven. Zij wil de stand van zaken van sport
historisch bronnenmateriaal en sport-archivering in Neder
land in kaart te brengen. De Sportwereld verzoekt alle
archiefdiensten in Nederland mee te werken aan de inventa
risatie van sportarchieven. Op grond van de resultaten van
dit onderzoek zal De Sportwereld een strategie ontwikkelen
om in de toekomst zorgvuldiger en meer gestructureerd met
sporthistorisch bronnenmateriaal om te gaan. Voor het in
ventarisatie-onderzoek is inmiddels een subsidieaanvraag
ingediend bij het ministerie van VWS.
Voor informatie over het inventarisatie-onderzoek kunt u
102/10 DECEMBER 1998
