Vader en zoon
Natio
fiaalPOP Instituut:
Mediacentrum in beeld
Door Agnes Jonker
"I'm just an ordinary guy who's lived an ordinary
life. I was in the army, I got married, I raised a
family - worked hard. I had my own business.
That's all. That's nothing to make a picture about.
Met de documentaire Nobody's business maakte
regisseur Alan Berliner een zeer persoonlijke film
die op intrigerende wijze de familiegeschiedenis
van vaders' kant ontrafelt. Hoofdpersoon is zijn
vader, Oscar Berliner, een man van tegen de tach
tig die in eenzaamheid zijn oude dag slijt. Als kind
van joodse immigranten die begin deze eeuw in
de Verenigde Staten arriveerden kan Oscar terug
zien op een geslaagde maatschappelijke loop
baan, zijn privéleven is echter uitgelopen op een
teleurstelling. Zo eindigde zijn huwelijk na zeven
tien jaar in een scheiding. Berliner sr vindt praten
over vroeger maar onzin en weigert om zich voor
de camera bloot te geven als ooggetuige van zijn
eigen verleden. De hele onderneming van zijn
zoon Alan om een documentaire te maken over
zijn herkomst en levensverhaal, voorziet hij onop-
houdelijk van sarcastisch commentaar. "You're
wasting your time", daar korrit het op neer. Alan
toont zijn vader foto's van het Poolse dorp waar
zijn grootouders zijn geboren, maar het laat pa
volstrekt onverschillig. Alan: "Uw voorouders
liepen hier rond." Oscar: "Werkelijk. Wat maakt
dat nou uit?" De gesprekken tussen vader en zoon
zijn gemonteerd als verbale bokswedstrijden,
compleet met bel voor de volgende ronde, die
als verhalende achtergrond bij de getoonde beel
den vaak tot ontroerende en komische effecten
leiden. Nog bij de aftiteling horen we pa moppe
ren over zijn zoon Alan: die had verdorie zijn ta
lenten beter kunnen benutten, hij had accoun
tant of advocaat kunnen worden, maar filmer?
De zoon probeert hardnekkig meer te weten
komen over zijn ouders en zijn voorouders maar
komt er met al zijn vragen bij Oscar niet door
heen. Om toch het verhaal te achterhalen dat zijn
vader niet wil, of kan, vertellen, ging de filmer in
bibliotheken, archieven en musea graven. Hij raad
pleegde onder meer microfilms in de Family His
tory Library in Salt Lake City, bracht een bezoek
aan Polen en interviewde familieleden. Het re
sultaat van zijn zoektocht is bijzonder, vooral door
de inventieve verbinding van beelden, geluid en
commentaar. Zo kan het gebeuren dat de getoon
de momentopnamen uit de huiselijke kring, vast
gelegd op foto's en filmpjes, los raken van hun
oorspronkelijke betekenis. De rozegeurige herin
neringen aan gezellig samenzijn en vakantieplezier
spatten uiteen voor de kijker die bij stukjes en
beetjes de familiegeschiedenis te horen heeft
gekregen en zodoende de hele levensloop van
Oscar Berliner kan overzien. Alan duizelt het wan
neer hij oppert dat alle mensen op aarde ergens
in de vijftigste graad toch familie van elkaar
moeten zijn, Oscar geeft geen krimp wanneer hem
gevraagd wordt naar zijn naaste bloedverwanten.
Nobody's business is meer dan een documentaire
over een doorsnee Amerikaan, het is een film over
joodse immigranten, over de Tweede Wereldoor
log en over het gezinsleven in de Verenigde Sta
ten in de twintigste eeuw. Oscar's biografie ver
bindt genealogie met geschiedenis. Het is min of
meer toevallig dat ik de film heb gezien, de verto
ning op televisie stond niet aangekondigd in de
gids. De NPS zond deze documentaire eind no
vember 1997 uit in het programma Het uur van
de wolf, als een 'geheime voorvertoning' van het
Internationale Documentaire Festival Amsterdam
(IDFA). Een prachtige film.
44
Door R.C. Hol*)
45
Alan: This is a drawing of what the town of Raigrod
looked like in 1913.
Oscar: What does it matter?
Alan: Your ancestors walked on that block.
Oscar: Really, what does it matter?
Nobody's Business (USA, 1996)
Regisseur: Alan Berliner
Duur: 60 min.
Première: 8 oktober 1996 New York Film Festival
Distributie: Jane Balfour Films, Burghley House, 35 For
tress Road, London NW5 IAD, Gr.Brit.
Het Nationaal Pop Instituut is ontstaan
uit de Stichting Popmuziek Nederland
(SPN, 1975). De afgelopen decennia
stak deze stichting veel energie in de
introductie en acceptatie van de
popmuziek in het cultuurbeleid van de
verschillende overheden. Concrete
resultaten hiervan zijn de subsidiere
geling het Podiumplan en het buiten
landbeleid. Het Podiumplan droeg in
belangrijke mate bij aan het financiële
en inhoudelijke gezondmaken van het
unieke Nederlandse clubcircuit. Met de
verschillende promotie-cd's en de re
geling Toursupport zorgde de SPN bo
vendien voor een aanzienlijk grotere
bekendheid van de Nederlandse pop
muziek in het buitenland. De stichting
wordt gesubsideerd door het ministe
rie van Onderwijs, Cultuur en Weten
schappen.
Niet alleen was de naamsverandering
van stichting naar instituut in 1997
een feit, ook de behuizing veranderde.
Van het (te krappe) onderkomen in de
Amsterdamse Wibautstraat verhuisde
het Nationaal Popinstituut (NPI) naar
het gebouw Zeemanshoop aan de Prins
Hendrikkade, wellicht beter bekend
Met de komst van het Kunstenplan van het ministerie van OC&W
voor de periode 1997-2001 wilde de Stichting Popmuziek Nederland
(SPN) zich ontwikkelen tot een breder opgezette en meer publieks-
georiënteerde instelling. Ter markering hiervan achtte de SPN een
naamsverandering nodig: van een min of meer beleidsmatige
naamgeving naar een publieksgericht imago. Het Nationaal Pop
Instituut was geboren.
landse Poppodia een onderkomen. De
doelstelling van het NPI is het bevor
deren van de ontwikkeling en kwaliteit
van de Nederlandse popmuziek en
popmuziekcultuur in en buiten Neder
land. Dit zal zich in de periode 1997-
2001 op drie terreinen manifesteren:
*Mediacentrum
*Support en Subsidie
*Promotie en Projecten
De taakgroep Support en Subsidie
blijft belast met de regeling Podium
plan, waarmee Nederlandse (semi-)-
professionele popgroepen tegen een
regeling en sluit nu aan bij het werk
van de taakgroep Promotie en Projec
ten, in het bijzonder het Unsigned
Project. De taakgroep Promotie en Pro
jecten is onder andere belast met de
Nederlandse inbreng bij buitenlandse
muziekbeurzen en het verspreiden van
de compilatie-cd's in het buitenland.
Het Unsigned Project heeft tot doel het
uitbrengen van verzamel-cd's van
amateurbands. In 1997 verscheen de
eerste cd onder de titel No Siveat, Dutch
R&B Flava, datzelfde jaar nog gevolgd
door de cd Characters-singers and songs,
De Dijk en Doe Maar: exponenten van de Nederlandse popcultuur
als De Kosmos en Fantasio. Hier
vonden ook de Stichting Nederlands
Jazz Archief en de Vereniging Neder-
102/6 Augustus 1998
redelijke gage kunnen spelen in een
circuit van poppodia. In 1997 is deze
regeling uitgebreid met een amateur
met tien onbekende singer/songwri
ters. Beide cd's werden begeleid door
een tournee. De derde cd zal het the-
