Digitalisering
archief
Het meest extreme voorbeeld is wel de fl.l 00,-
per uit het archief gehaalde doos echt waar)
24
Restauratie
Atelier
Paul Peters
van elk denkbaar origineel
MMi li I i I-i H
gevoerde beleid nauwgezet te recon
strueren. Informatie over de lokaties
waar de ondergrondse tanks onscha
delijk zijn gemaakt en hoe dat is
gebeurd is helaas zelden aanwezig. De
actie was immers uitgevoerd en dus
konden de stukken worden vernietigd.
En dat is vooral jammer voor aspirant
kopers van woningen die willen weten
of ze een ondergrondse tank kunnen
aantreffen en of deze reeds onschade
lijk is gemaakt of niet.
Verzoeken aan de commissie die belast
is met het opstellen van de 'Lijst van
voor vernietiging in aanmerking ko
mende stukken etc.' om meer rekening
te houden met het belang van bepaal
de informatie voor onderzoek naar
bodemverontreiniging, bleven voorals
nog zonder resultaat. Daarom wordt,
ook in samenwerking met het LOPAI,
zoveel mogelijk geprobeerd individuele
archiefbeheerders van het belang van
v-hinderwetvergunningen en andere
milieu-informatie te overtuigen en hen
van het 'boekje' te laten afwijken.
Ringbandjes
Het belangrijkste voor een commer
ciële klant is een archiefbeheerder die
zich kan inleven in de vraag van de
onderzoeker, weet welke bronnen van
belang zijn voor het onderzoek en wat
zijn archief op dat punt te bieden
heeft. Het is niet nodig dat de archiva
ris precies weet welk dossier de beno
digde informatie bevat, maar wijzen op
mogelijke bronnen voor onderzoek
mag wel worden verwacht. Een goede
toegang op het archief in de vorm van
inventarissen is ook altijd welkom.
Beschrijvende inventarissen maken en
deze ook in geautomatiseerde vorm
beschikbaar stellen, is niet altijd een
verbetering. De ringbandjes met dos
sierinventarissen volgens de basisar-
chiefcode bieden soms meer houvast
dan het trefwoord in de nieuwe ge
bruikersvriendelijke en geautomati
seerde inventaris.
Tijd en geld
Bij commercieel onderzoek dat in
opdracht wordt verricht, spelen tijd en
geld een belangrijke rol. Het bureau
voert het onderzoek uit conform de
offerte, dus moet dat binnen een
bepaalde tijd en voor een bepaalde
hoeveelheid geld. Maar archieven
blijken niet echt te zijn ingesteld op
klanten voor wie tijd en geld een rol
spelen. Soms is het aantal stukken dat
kan worden aangevraagd sterk
gelimiteerd en is het ook niet mogelijk
een uitzondering op de regel te maken.
Dergelijke regels zijn niet meer van
deze tijd.
Het kan er soms wonderlijk aan
toegaan bij het doorberekenen van
kosten aan de gebruiker van het
archief. Wanneer het onderzoek
zelfstandig wordt uitgevoerd - dat wil
zeggen met behulp van de beschikbare
inventarissen zelf de inventarisnum
mers opzoeken en de archivaris de
stukken vervolgens uit het archief
haalt - worden vrijwel nooit kosten in
rekening gebracht. Kopieën moeten
natuurlijk wel worden betaald. Er zijn
echter ook archiefinstellingen en
gemeenten die proberen een slaatje te
slaan uit het bezoek van de commer
ciële klant. Het meest extreme voor
beeld is wel de fl. 100,- per uit het
archief gehaalde doos (echt waar). Bij
een totaal van ongeveer 500 dozen met
hinderwetvergunningen wordt dat
natuurlijk een aardig bedrag. Extreem
is ook de fl.6.400,- die in eerste in
stantie per maand voor de gedwongen
huur van een kamer werd gevraagd.
De huur van de kamer was verplicht,
omdat de aanwezigheid van het per
soneel van ReGister en de aanvoer van
de dozen op de officiële studiezaal te
veel onrust zouden veroorzaken. De
huur was overigens conform de markt,
zo had een plaatselijke makelaar
verzekerd. Nadat gewezen was op het
feit dat een dergelijke prijs het einde
van het onderzoek kon betekenen,
bleek ineens een veel lagere prijs
mogelijk. In dit rijtje hoort ook de
nieuwe Wet op het Handelsregister
thuis, die op 1 oktober 1997 van
kracht is geworden. Daarin is opgeno
men dat per dossier dat wordt inge
keken, fl. 10,- moet worden betaald.
Onlangs opperde een opdrachtgever
het plan voor het bekijken van
100.000 dossiers uit het Handelsregis
ter. De plaatselijke Kamer van Koop
handel sloeg aan het rekenen en kwam
met een begroting van ƒ1.000.000,—,
geheel conform de wet. Over een
quantumkorting kon niet worden
onderhandeld. Einde oefening dus;
geen onderzoek voor de klant, geen
omzet voor ReGister, geen verdiensten
voor de Kamer van Koophandel.
Gemotiveerde prijsberekening
De genoemde voorbeelden zijn
uitzonderingen, maar het is onmisken
baar dat steeds meer archieven geld
willen zien voor het gebruik van de bij
hun verzamelde informatie. Op zich is
dat geen probleem, wanneer in ruil
daarvoor dan ook wat wordt geboden.
ReGister heeft zich in haar onderzoeks-
en leveringsvoorwaarden ingedekt
tegen deze kosten. Wanneer een ar
chiefinstelling met een rekening komt,
wordt deze, voorzien van een advies,
voorgelegd aan de opdrachtgever.
Stelregel is dat ReGister adviseert te
betalen wanneer sprake is van een hel
dere en gemotiveerde prijsberekening
en inderdaad aanvullende diensten
worden verleend. Geld rekenen voor
het halen van een normale hoeveelheid
stukken uit een openbaar archief valt
daar niet onder.
Richtlijn Vooronderzoek NVN
5725
Met de bedoeling de kwaliteit van het
historisch onderzoek te verbeteren,
heeft het ministerie van VROM
opdracht gegeven tot formulering van
de Richtlijn Vooronderzoek NVN
5725. Samen met de Geschiedeniswin-
kel van de Rijksuniversiteit Groningen
en historisch onderzoeksbureau
Histodata beoordeelde ReGister een
conceptversie van de nieuwe richtlijn.
Allereerst werd de bronnenlijst
geraadpleegd, om te zien waarop de
richtlijn was gebaseerd. Daaruit bleek
dat in ieder geval geen ter zake
deskundigen waren ingeschakeld, zoals
ven om de bestaande onderzoeksprak
tijk te legitimeren. Weliswaar bevat zij
suggesties voor verbetering, controle-
en afvinklijsten, maar nergens wekt de
richtlijn de indruk dat zij in de
praktijk een kwaliteitsverbetering kan
bewerkstelligen. Kwaliteit blijft onlos
makelijk verbonden met de capacitei
ten van de onderzoeker. Treffend voor
het gehalte van de richtlijn is de vol-
Ondanks verkennend onderzoek in het veld kwam deze bult met afval pas tevoorschijn tijdens het graven van
de bouwput. Archiefonderzoek bracht aan het licht dat het puin afkomstig was van een schuuropbouw met
asbest.
historici, archivarissen of projectleiders
van de provinciale BIO-projecten. De
rammelende inhoud van de richtlijn
vormde daarvan de bevestiging.
De richtlijn lijkt vooral te zijn geschre-
gende passage: "Welke informatie
bronnen precies dienen te worden
geraadpleegd en welke inspanning
hiervoor dient te worden geleverd
hangt af van het te onderzoeken geval
en wordt aan de ervaring van de on
derzoeker overgelaten." Het is een
redenering in de trant van: "Als u
overlijdt als gevolg van een ernstige
medische fout, gepleegd door een
onervaren chirurg, zal de Inspectie van
de Volksgezondheid geen stappen
ondernemen".
Bij de beoordeling van de vraag hoe
diepgaand het historisch onderzoek
moet worden uitgevoerd en welke
bronnen moeten worden bestudeerd,
wordt ook veel overgelaten aan het
inzicht van de plaatselijke milieuamb
tenaar. Of ook de archiefambtenaar
iets zal merken van de invoering van
de richtlijn, is maar de vraag. Wellicht
zal de milieuambtenaar hem vaker
vragen of hij ook iets kan vinden over
de betreffende lokatie in het archief.
Deze aanvullende dienst kan dan aan
het daarbij betrokken onderzoeksbu
reau in rekening worden gebracht.
Daarmee wordt de archiefambtenaar
wel mede verantwoordelijk voor de
uitkomsten van het historisch onder
zoek en het is maar de vraag of dat een
gewenste ontwikkeling is.
Vennoot Historisch Onderzoeksbureau
ReGister te Groningen
WEVERWEG 9,
6961 KM EERBEEK
TEL. (0313) 65 44 66
FAX (0313) 65 58 82
In ons atelier worden uw waardevolle boekwerken of archivalia
vakkundig gerestaureerd.
Wij geven u graag advies, indien nodig met ondersteuning van
andere deskundigen, en altijd in overleg met u.
Bovendien kunnen wij u van dienst zijn met massa-conserve-
ring, reiniging en het encadreren van prenten, het opzetten van
oude kaarten en het verzorgen van kalligrafiewerk.
Wilt u meer informatie, belt u dan gerust voor een offerte of
gewoon een afspraak.
conserveren en restaureren van papier, leder en perkament massa-conser-
vering aanvezelen van papier •verdoeken en opzetten van oude kaarten en
grafiek reiniging en het encadreren van prenten charter- en zegelrestau
ratie opstellen van een schade-inventarisatierapport restauratie van boek
omslag; ontwerp van nieuw beslag in edel of onedel metaal
PICTURA IMAGINIS
de hoefsmid 13 1851 PZ Heiloo
tel: 072-5320444 fax: 072-5320400
e-mail: pictura@xs4all.nl
http://www.xs4a ll.nl/~pictura
BI HTHIrH
