Ik legde bloot dat hier groot onrecht is ge
schied, er blijft kortweg geen donder van over
en er is geen hond die er op reageert
Bij moord op kinderen moet de onderste
steen boven komen
16
17
spreekt, maar de politiecultuur is een
beetje zo, dat als men over iets zwijgt,
je voorzichtig kan gaan denken: wie
zwijgt stemt toe. Wel heb ik reacties
gekregen van betrokkenen. Na het
verschijnen van 'De moord op Marietje
van Os' werd ik benaderd door een
jonger zusje van haar. Zij was blij met
het verhaal. Ook heb ik wel, soms
jaren later, lang gesproken met ouders
van vermoorde kinderen over het
gebeurde. Zij hebben dat als een soort
bevrijding ervaren. Het gaf mij het
gevoel iets goeds gedaan te hebben."
Op uitgenodiging van de politie
academie doceerde Blaauw jarenlang
aan de rechercheschool. Naast zijn
boeken, schreef hij ook een dik
vakwerk 'criminele tactiek'met daarin
alle facetten van dit onderwerp:
rechercheren, verhoren, valse bekente
nissen, gijzelingen, narcotica, moord-
onderzoeken, infiltratie en ontvoering.
Ook gaf hij lezingen en cursussen voor
de rechercheschool in Schotland, in
Lissabon en in Amerika, waar hij in
1971 een opleiding bij de FBI kreeg.
Hoe anders werkt de FBI?
"Alleen de taktiek is hetzelfde, die is
over de hele wereld universeel. Maar
de werkwijze op het gebied van het
politieverhoor is in de USA toch wel
wat anders dan hier. Wat ik zie als
ethisch niet aanvaardbaar, daar hebben
zij geen problemen mee. Ik noem het
misleidend. Stel er is iemand dood
gestoken en op het mes is geen enkel
spoor gevonden en je zegt tegen tegen
een verdachte -die de moord ontkent-:
'Wat zou je er van zeggen als jouw
vingerafdrukken op dat mes staan'.
Dan suggereer je iets. Maar ook hier
gebeurt dat wel. Zo onderzocht ik een
onderzoek uit 1994, over een moord
op een stewardess in Putten. Publie
kelijk, tijdens een televisie-uitzending,
heb ik daarvan gezegd dat de veroor
deling tot tien jaar van twee mannen
op valse bekentenissen is gebaseerd. Ik
heb uitgelegd waarom en hoe dat ge
komen is. Ik heb de dossiers bestu
deerd, ben ter plekke geweest en ik
heb die veroordeelden urenlang in de
gevangenis geïnterviewd. Mijn uit
spraak is door niemand weersproken.
Er is niemand die in brand vliegt; als
ik chef recherche was die dat moordon-
derzoek had geleid, zou ik terstond
opgebeld hebben, met de vraag om dat
eens te komen uitleggen."
Gerechtelijke dwalingen volgend
op polititionele
"Ook de rechterlijke macht maakt
fouten, want die wordt door het
politieonderzoek al op een verkeerd
spoor gezet. In de regel gaat aan een
gerechtelijke dwaling een politionele
dwaling vooraf. In de zaak Giessen-
Nieuwkerk was dat heel duidelijk: tot
aan de Hoge Raad toe zijn er fouten
gemaakt, is er niet kritisch gekeken.
Men was ervan overtuigd wie de
moordenaar was en was daar niet meer
van af te brengen. (In deze zaak
werden onschuldigen veroordeeld op
grond van onder druk afgelegde, valse
getuigenverklaringen, A.M-v.B.) Door
mijn vak heb ik geleerd om met feiten
om te gaan. Tijdens een onderzoek
moet je er voor waken dat je geen
oogkleppen opzet, je steeds afvragen of
De president van de rechtbank heeft ze
ad informandum gezien. Toen ik er in
het rijksarchief in Noord-Holland drie
of vier van de eenentwintig gelezen
het ook anders gebeurd kan zijn.
Gebrek hieraan heeft toch geleid dat
mensen ten onrechte veroordeeld zijn.
Ook bij de paskamermoord in 1984.
Men zei op een gegeven moment: dat
is de moordenaar. Daar is op toege
werkt. Als mensen dan onder druk
komen te staan en een tijdlang in de
cel zitten, zijn zij in staat om de gekste
dingen te bekennen. Ik zou u zmensen
kunnen aanwijzen, die als ik ze onder
druk zet, de moord op Floris V zouden
bekennen.
Geheime rapporten
Wat betreft de zaak Giessen-Nieuw-
kerk weet ik niet welke gevolgen dat
heeft gehad voor de rechterlijke macht.
In een almanak zag ik dat de meesten
er nog zijn. Ze is natuurlijk onafhanke
lijk, hè? Het meest kwalijke in die
zaak vind ik dat de processen-verbaal
die de rechercheur schreef alleen be
stemd waren voor de officier van ju
stitie. Het waren geheime rapporten.
Archiefstukken en moordwapen uit de zaak Giessen-Niettwkerk (foto Rijksarchief in Noord-Holland)
had, dacht ik hé, hier kloppen dingen
niet. Daar heb je gewoon recherche
inzicht voor nodig. Maar ook nu is het
nog steeds gewoonte, die geheime
rapporten. Neem de geheime trajecten
van de CID.
Ik heb daar tegen geageerd, daar rea
geert trouwens ook niemand op. Of
een concreet voorbeeld: de ballpoint-
affaire. De rechter bepaalt dat het
dossier aan de rechtbank moet worden
gegeven en die beoordeelt of het kan
worden prijsgegeven. Wat doet de
politie dan: die vernietigt dat stuk.
Waarom? Vermoedelijk om de identi
teit van de informant te beschermen.
Maar de naam van een informant kun
je ook aanduiden met een nummer. En
in een afzonderlijke kaartenbak kun je
dan zien wie dat dan is. Natuurlijk is
het wel zo, dat als je een compleet
verhaal leest, je in een aantal gevallen
kunt herleiden wie dat was. Maar het
gaat er om of de feiten kloppen en als
je in zo'n zaak gaat rotzooien, zoals in
de ballpointzaak... Ik zou die zaak best
willen onderzoeken.
Het zou de moeite waard zijn om dat
dossier te bestuderen. Maar dat be
langrijke stuk is vernietigd."
Methodiek bij onderzoek
een dader kon weten, of die beslist op
de dader zijn terug te voeren. Dan
bekijk ik de behandeling van de recht
bank en eventueel het beroep. De sfeer
van de rechtszaal haal ik graag uit de
rechtbankverslagen in kranten. Naast
dit papieren onderzoek, maak ik inter
views en ga -ongeacht het aantal
foto's, tekeningen en kaarten- als het
even kan ter plaatse kijken. Zelfs in de
zaak Giessen-Nieuwkerk ben ik naar
de plaats gegaan waar het stationnetje
ooit stond. Je ziet meer en je krijgt ook
inspiratie."
Dames, drank, dubbeltjes,
dobbelen, drugs en dirty tricks
"Archiefonderzoek heeft maar één na
deel: het is verslavend. Ik ben er nau
welijks weg te slaan. Ik kom dingen
tegen die met mijn onderzoek niets te
maken hebben en denk dan, verrek,
dat is ook interessant voor een onder
zoek! Zo kwam ik in het rijksarchief in
Leeuwarden een dossier uit 1932
tegen, waarop stond 'misdragingen
van gemeenteveldwachter zus en zo'.
Integriteit en corruptie interesseren
mij, dus ik wilde weten: was corruptie
zoveel jaar geleden nu anders dan
vandaag? En dan blijkt dat alle
corruptie-indicerende factoren zijn te
herleiden tot dames, drank, dubbeltjes,
dobbelen, dalven, drugs en dirty
tricks. Ook in deze zaak. In dat dossier
vond ik een keurig getypt rapport van
een rijksveldwachter uit 1932, opge
maakt door mijn vader. Ik was toen
vier jaar oud. Ik zag 't al voor me: hij
zittend achter de typemachine terwijl
er zes kinderen in dat huis rondkropen.
Het bureau was namelijk aan huis. De
eerste keer dat ik archiefonderzoek
deed in het Algemeen Rijksarchief in
Den Haag werd me dat even voorge
daan en ik dacht Jezus...wat ingewik
keld. Maar ik heb er nu een zekere
routine in gekregen. Als ik iets belang
rijks vind, dan heb ik een goede dag
gehad. Ik ben gewoon weer op een
andere manier aan het rechercheren en
dat vind ik heerlijk werk. Mijn positie
"Ik ga volgens een bepaalde metho
diek te werk, waarbij ik eerst inventa
riseer wat er in de archieven te vinden
is aan stukken over een bepaalde
moordzaak. Processen-verbaal en der
gelijke. Daarnaast maak ik een lijst
van publicaties in kranten en tijd
schriften. Die gaan overigens onderaan
de stapel, want dat zijn niet altijd de
meest betrouwbare bronnen, om het
genuanceerd te zeggen. Alleen oude
rechtbankverslagen, uit de jaren twin
tig en dertig, zijn vrij nauwkeurig en
geven een aardig beeld. Als ik aan het
werk ga dan zoek ik eerst het logische
begin op: hoe is die moord ontdekt,
hoe heeft zich dat toegedragen, wat
zijn er voor getuigen, hoe lang zit er
tussen de ontdekking en de arrestatie,
wat is de aanleiding geweest tot de
arrestatie, hoe is het gegaan met de
bekentenis - als die er is-, hoe is die
ondersteund door feiten die of alleen
Op de plek van de misdaad. Ren van de daders (op de rug gezien
vertelt hoe de moord heeft plaastgevonden (foto: gemeentepolite Rotterdan
100/7 SEPTEMBER 1997
