a
m
H
z
0
n
X
C
c
■Als
vaandeldrager Interview
loopje voorop en krijg
je dus ook de tomaten
toegeworpen"
M
(X)
8
H
c
Weinig historici waren voor 1993 hekend met
het feit dat ook toen al driftig werd
geselecteerd en vernietigd
ro
u
c
hH
Su
fD
ro
O
-
O*
Kap. Poellplein 1
OQ
5046 GV Tilburg
Tel. (013) 536 83 55
4
Door Charles Jeurgens
enorm toegenomen. De Rijksarchiefdienst en in het bijzon
der het Algemeen Rijksarchief heeft een wettelijke mono
poliepositie in het verwerven van archiefbestanden van het
rijk. Waar concurrentie ontbreekt in samenhang met sterk
afgebakende kerntaken worden selectieproblemen vanzelf
opgeroepen en ook samengebald op een bepaalde plaats. In
dit geval in het Pivot-project.
Netwerken bouwen heeft de toekomst. Niet alleen in
samenwerkingsverbanden aan de voordeur die goed zijn voor
klanten (zoals in Groningen, Middelburg en Utrecht), maar
ook in een verdeling aan de achterdeur. Herkaveling van
bestanden en aandachtsgebieden binnen de Rijksarchief-
- archiefrestauratie/massaconservering
- behandeling van brandschade
- kunstvoorwerpen-restauratie
- vacuüm-vriesdrogen
- textielconservering
HHNE
dienst, maar ook tussen deze dienst en andere archief- en
documentatiediensten kan het probleem helpen oplossen.
Als ze in de museumwereld spreken over de 'collectie
Nederland', de ruil van objecten uit eikaars collecties en
betere afstemming bij verwerving, wordt het voor archivaris
sen -al of niet van het openbaar archiefwezen- dan zo
langzamerhand ook niet eens tijd daarover na te denken?
Pivoteren: Nog steeds een onderwerp dat de gemoederen
bezig houdt, zoals blijkt uit dit extra dikke themanummer
van uw Archievenblad. Een mooie gelegenheid om ook uw
grijze cellen tijdens de zomervakantie bezig te houden!
Op onze speciale textielafdeling worden vaandels,
paramenten en andere textiele objecten vakkundig
geconserveerd.
CD
F»
1
c*
1
SU
<-h
HF
I
Na acht en een half jaar de hoogste post binnen het Nederlandse
archiefwezen te hebben bekleed, legt de huidige algemene
rijksarchivaris, prof. dr. F.C.J. Ketelaar zijn functie met ingang van 1 juli
neer. Een in alle opzichten roerige periode in het archiefwezen
waarin hij geen gering aandeel had.
Afscheid als algemene rijksarchivaris
betekent overigens geen afscheid van het
archiefwezen. Als hoogleraar archiefweten
schap in Amsterdam en Leiden en als
inspecteur van de nog vorm te geven
landelijke rijksinspectie behoudt Ketelaar
een centrale positie in het archiefwezen.
Selectie
Op de vraag of zijn keuze mede be
paald is door de vele kritiek die hij
Ketelaar studeerde rechten in Leiden en
werd in 1965 assistent, later wetenschap
pelijk medewerker oud-vaderlands recht
aan die universiteit. Een wetenschappe
lijke carrière lag in het verschiet, totdat
zijn hoogleraar -De Smidt- in 1968
voorzitter werd van de Archiefraad en aan
Ketelaar vroeg of hij secretaris wilde
worden. Vervolgens werd hij in 1969
directeur van de rijksarchiefschool,
behaalde in 1972 zijn diploma hoger
archiefambtenaar, was van 1984 tot 1988
rijksarchivaris in de provincie Groningen
en werd per 1 januari 1989 benoemd tot
algemeen rijksarchivaris. In 1992 keerde
Ketelaar deels terug in het spoor dat hij
25 jaar eerder had verlaten. Hij werd
hoogleraar in deeltijd in de archiefwe
tenschap aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Met zijn benoeming tot hoogleraar in
Amsterdam kan hij zich bijna geheel aan
de wetenschap gaan wijden.
100/4 JUNI 1997
afgelopen jaren vooral van de kant
van historici als Klep, Klein, Fasseur
en Blom over zich heen heeft gekregen
over de ontwikkelde Pivot- en daaraan
gekoppelde selectiemethodiek is hij
heel stellig: "als ik niet gevraagd zou
zijn om mij kandidaat te stellen voor
deze post in Amsterdam dan zou ik
nog gewoon algemeen rijksarchivaris
zijn. Wil je deze functie goed vervullen
dan ben je de vaandeldrager en die
loopt voorop en krijgt dus ook de
tomaten toegeworpen. Ik neem geen
woord terug uit de discussie en ik heb
er ook nooit wakker van gelegen. Je
thodiek nog in ontwikkeling was, dit
reeds werd opgevat als het eindpro
duct. Onze communicatie naar buiten
toe had beter gekund. Maar ik blijf
fundamenteel van mening verschillen
met de opvatting van Klep als zou de
informatiewaarde van een overheids
archiefstuk een operabel begrip zijn."
Ketelaar vindt het hele debat met de
historici winst voor het archiefwezen.
Hij bracht zelf de problematiek van de
selectie van het BVD-archief in de
openbaarheid. Dit leidde tot een
maatschappelijke discussie en er
werden vragen gesteld bij het selectie
beleid. Het archiefbeheer is daarbij op
de politieke agenda gekomen. Pure
winst. Terugkijkend op de hele
discussie rondom de selectieproblema
tiek, kan Ketelaar zich nog steeds
verwonderen over het gebrek aan
belangstelling van de zijde van
historici over de problematiek van
vernietiging in het pre-Pivot tijdperk.
moet er tegen kunnen. De discussies
hebben ook zelden een persoonlijke
wending gekregen. Met Klein en Blom
heb ik een uitstekend contact. Ik ben
slechts een keer uit mijn slof geschoten
toen de integriteit van mijn medewer
kers in het geding kwam. Daar ben ik
toen voor gaan staan. Wat ons in het
debat met de historici heeft opgebro
ken is dat toen de nieuwe selectieme-
Weinig historici waren voor 1993
bekend met het feit dat ook toen al
driftig werd geselecteerd en vernietigd.
Op de vraag of zij toen hebben zitten
slapen antwoordt Ketelaar: "Dat
Blockmans niet bekend was met de
praktijk van vernietigingslijsten, daar
kan ik me nog iets bij voorstellen,
maar eigenlijk waren alleen Huussen,
Faber en Van der Woude hiermee
