Inter
ytctief
Samenwerking Zeeuwse Archieven
op Walcheren
Pop-festival in het Algemeen Rijksarchief
38
Archieven en onderwijs
39
De staatssecretaris van OCenW heeft op 17 april een conve
nant ondertekend met de burgemeesters van Middelburg en
Veere. Dit convenant bekrachtigt het voornemen van het
Rijksarchief in Zeeland en de gemeentelijke archiefdiensten
van Middelburg en Veere om nauw met elkaar te gaan
samenwerken. De diensten zullen te zijner tijd een gezamen
lijke huisvesting krijgen in het uit 1765 daterende Van de
Perrehuis in Middelburg, dat al was voorbestemd als nieuw
onderkomen voor het Zeeuwse rijksarchief. De bedoeling is
dat het Van de Perrehuis uitgroeit tot een Historisch
Centrum voor Zeeland.
PERSONEN OP PAPIER
Zoals reeds aangekondigd zal op maandag 22 september a.s. in
het Algemeen Rijksarchief een symposium worden gehouden
waarin het gereorganiseerde Algemeen Rijksarchief (ARA)
centraal zal staan. Als voorbeeld van een nieuwe werkwijze
bij het ARA zal de POP-gids op die dag worden gepresen
teerd. De POP-gids moet de volgende vraag beantwoorden:
Bevat het Algemeen Rijksarchief informatie over personen? Het
antwoord wordt gegeven in de vorm van een opsomming
van duizenden archief- en bibliotheekbestandjes die infor
matie bevatten over zeer verschillende persoons- en beroeps
groepen. En niet alleen over ambtenaren en militairenom de
grootste groepen te noemen, maar ook over oorlogsmisdadi
gers, arbeidersbosnegers, tandartsen, kinderen, kiezers en ketelma
kers, en vele andere groepen. Concrete namen bevat de gids niet;
het eigenlijke archiefonderzoek hiernaar doet de persoons
historicus dan ook zelf. Maar de gids reikt hem wel de in
ventarisnummers aan van archiefbestandjes die veel per
soonsnamen bevatten en die voor zijn onderzoek van groot
belang kunnen zijn. Institutionele geschiedenissen worden in
de gids niet aangetroffen, daarvoor kunnen de met naam en
nummer vermelde toegangen worden geraadpleegd.
De POP-gids is het resultaat van de werkzaamheden van een
project (het PEGIN-project: van PErsoons Gebonden
INformatie) dat in januari 1996 van start ging, in het kader
waarvan alle toegangen op de archief- en bibliotheekbestan
den van het ARA zijn onderzocht op de aanwezigheid van
persoonshistorische informatie. Tijdens het symposium zal
van gedachten worden gewisseld over de totstandkoming,
mogelijkheden en uitbreiding van het project en de daaruit
ontstane gegevensverzameling. Daar de POP-gids vele
unieke en onverwachte gegevens bevat over mensen uit het
gehele land (en soms ook het buitenland) kan raadpleging
van de gids de kwaliteit van de informatiebemiddeling door
collega-archiefinstellingen en bibliotheken sterk verhogen.
PROGRAMMA POP-FESTIVAL
10.00 - 12.30 Plenaire bijeenkomst
10.00 Ontvangst met koffie en thee
10.30 Aanvang symposium
Opening door dr. J.E.A. Boomgaard, directeur van het ARA
Drs. M. Beekhuis, hoofd Dienstverlening van het ARA:
A RA-Dienstverlening
Drs. J.H. Kompagnie, projectleider: Op zoek naar Personen Op Papier
Dr. M.P. Bossenbroek, wetenschappelijk medewerker van de
Rijksuniversiteit Leiden: De onbekende soldaatErvaringen van
een onderzoeker met de POP-gids.
Aanbieding van het eerste exemplaar van de POP-gids
12.30 - 14.00 Lunch
14.00 - 16.00 Middagprogramma
Er zullen drie workshops van ieder 35 minuten worden
gehouden. Elke deelnemer aan het symposium zal in de
gelegenheid worden gesteld de drie workshops te volgen.
I: Dialoog van de projectleiding met de deelnemers over de tot
standkoming en mogelijkheden van de database en de POP-gids.
II: Hoe werkt de POP-gids? Wat biedt de uitgebreide index
aan extra's? En als een onderzoeker in de gids iets aantreft
dat zijn interesse heeft, hoe krijgt hij dan snel de door hem
gewenste informatie? Hoe kan efficiënt een archiefbestandje
worden geleend?
III: Informatieverstrekking uit klaargelegde archiefbe
standen met veel persoonshistorisch materiaal.
16.00 - 17.00 uur: borrel
Kosten: 95,-, voor koffie en thee, lunch, borrel én de ge
drukte POP-GIDS (omvang: 400 pagina's; winkelwaar
de na 22 september: 39,50).
Aanmelding kan geschieden door middel van het inzenden
vóór 1 september van (een kopie van) het aanmeldings
formulier in het groene katern. Inschrijving vindt plaats in
volgorde van ontvangst van de betaling.
Nadere inlichtingen: dhr Jan H. Kompagnie, Algemeen Rijks
archief (tel. 070 - 3315446).
PERSONALIA
Tot gemeentearchivaris van Amersfoort is per 1 juni 1997
benoemd dr. F.J.W. van Kan. Van Kan was hoofd van de
afdeling Beheer van het Haags Gemeentearchief.
Op 31 maart is op 84-jarige leeftijd de oud-rijksarchivaris in
de provincie Gelderland, Petrus Johannes Meij, overleden.
De redactie nodigt u uit te reageren op in het Archievenblad verschenen artikelen. Reacties kunt u voortaan lezen in de nieuwe rubriek
Interactief. Plaatsing van uw inzending betekent niet automatisch dat de redactie uw mening deelt; wel behoudt zij zich het recht voor bij
dragen in te korten of -met opgave van redenen- te weigeren.
Cees Heeren versloeg in het aprilnummer van het Archie
venblad een conferentie over omgevingsgeschiedenisonder-
wijs. Hij stipte in zijn verslag weliswaar enkele evidente
knelpunten aan, maar verzuimde daaruit de nodige con
clusies te trekken. Zijn slotvraag of de RAD en de KALO
gezamenlijk een platform ter coördinatie van educatieve
activiteiten ten behoeve van het voortgezet onderwijs
moeten opzetten, had hij bijvoorbeeld best wat meer mogen
concretiseren. Ik wil hier graag een voorzet geven.
Juist nu zijn er volop redenen voor het archiefwezen om
daadwerkelijk de eigen educatieve taak meer vorm te geven.
Dit zou dan in samenspraak met het (voortgezet) onderwijs
moeten gebeuren. Afgaande op de nota Cultuur en School
van staatssecretaris Nuis is er in politiek Den Haag voldoen
de draagvlak voor meer samenwerking tussen het onderwijs
en het archiefwezen.
De veranderingen in de lesstof en -methodes in het voort
gezet onderwijs maken de educatieve functie van het
archiefwezen opnieuw actueel. Niet zozeer de aandacht voor
omgevingsgeschiedenis, maar het feit dat zowel in de
basisvorming als in de tweede fase van het voortgezet
onderwijs de nadruk verschuift van het vergaren van kennis
naar het aanleren van vaardigheden, is de kern van deze
veranderingen. Het braaf aantekeningen maken van het
door de docent vertelde verhaal maakt plaats voor zelf
werkzaamheid van de leerlingen. Zij moeten zelf gaan
ontdekken hoe historische stucturen in elkaar zitten en -
processen werken. Het is de bedoeling dat ze dit doen door
zelf informatie te analyseren en in een context te plaatsen.
Aan hun niveau aangepaste archiefbronnen zijn voor dit
leerproces onmisbare leermiddelen.
Helaas zijn er nog onvoldoende bruikbare bronnen beschik
baar, en is het ondenkbaar dat docenten zelf de voor het
onderwijs geschikte bronnen zullen gaan zoeken en bewer
ken. Om dit goed te doen, ontbreekt het hun aan de nodige
kennis en vooral tijd. Naast het gewone lesgeven zijn er voor
hen ook nog de vergaderingen, het correctiewerk en bijvoor
beeld de begeleiding van buitenschoolse activiteiten. Een
gezamelijk platform van RAD en KALO zoals voorgesteld
door Heeren, zou hier dan ook een nuttige functie kunnen
vervullen. Zo'n platform moet wel meer zijn dan een over
legorgaan waar leuke ideeën uitgewisseld worden. Het moet
ook in nauwe samenwerking met het onderwijsveld daad
werkelijk de selectie en bewerking van bronnen ter hand
gaan nemen. Juist door hun gezamenlijke kennis van de over
het hele land verspreide lokale bronnen is een samenwer
kingsorgaan van RAD en KALO de eerstaangewezene om
deze klus aan te gaan pakken. Wel vereist het arbeidsinten
sieve en specialistische karakter van de werkzaamheden dat
er personeel met didactische scholing en ervaring wordt
vrijgemaakt of aangetrokken.
In hun in 1988 in 'Voor burger en bestuur' gepubliceerd
artikel over archiefdiensten en hun relatie met educatie en
public relations, concludeerden Van Albada en Bos-Rops dat
het succes van de ontwikkeling van educatieve activiteiten
van de archiefdiensten sterk afhankelijk is van de personele
en financiële consequenties die de bestuurders daaraan willen
verbinden. Gezien de opvattingen van straatssecretaris Nuis
hebben we op dat punt nu in ieder geval de politieke wind
mee. De onderwijskundige veranderingen zijn inhoudelijk
een goede reden om juist nu concrete initiatieven te nemen.
De kansen die er liggen moeten we oppakken, want aan
alleen goede voornemens hebben we niets.
Paul van Dun. 2
100/4 mei 1997
