Groninger
archieven:
Rijks- en Gemeentearchief
openen gezamenlijke deuren
Waterschapsarchieven - tijdelijk - in het
Rijksarchief in Overijssel
Archieven Waterschap Groot-Geester
ambacht per 1 april weer toegankelijk
Landelijk Overleg
Regionale Geschiedbeoefening
Door Bert Looper
25
als volgt: Stichting voor Geautomatiseerde Aanpak van
Archieven in het Nederlandse taalgebied. Er zijn inmid
dels 68 deelnemers, waarvan 8 in België. Onder de taken e.d.
zou GAAN in de toekomst het volgende vermeld willen zien:
Taak Het bevorderen van de automatisering van alle met
het beheer en de raadpleging van archieven samenhangende
werkzaamheden, voor zover binnen het Nederlandse
taalgebied vallende. Hierbij wordt met name het programma
askSam gebruikt, maar er kan zo nodig ook andere geschikte
programmatuur worden gekozen.
Deelnemers Alle instellingen, die archief beheren en be
schikbaar stellen voor onderzoek, kunnen in principe deel
nemer van de stichting worden. Bovendien kunnen door het
bestuur eventueel ook andere rechts- of natuurlijke personen
als deelnemers worden toegelaten.
Werkwijze De stichting regelt cursussen en een helpdesk,
verspreidt applicaties, organiseert themadagen, bemiddelt bij
de ontwikkeling van specifieke toepassingen en de aanschaf
van software en geeft een eigen nieuwsbrief uit. Drs. B.J. van
der Saag is eredeelnemer en adviseur van de stichting.
Onlangs is een groot aantal van de Overijsselse waterschap
archieven voor een periode van ten minste drie jaar over
gebracht naar het Rijksarchief in Overijssel. Het betreft de
archieven van de voorlopers van het huidige Waterschap
Groot Salland, waartoe o.a. behoren: het Waterschap
Salland, het Waterschap Lierder- en Molenbroek, het
Waterschap de Vijf Marken en het Waterschap de Noorder
Vechtdijken. De archiefstukken dateren uit de periode 1498-
1976. De totale omvang is 64,8 strekkende meter.
Vanaf 1 april jl. zijn de 65 oude archieven van het water
schap Groot Geesterambacht -uit de periode 1450-1979-
voor een breed publiek toegankelijk. Het waterschap is nu
volledig bij met de inventarisatie van deze oude archieven.
De directeur van het Regionaal Archief van het Samenwer
kingsverband Noord-Kennemerland, de heer C. Streefkerk,
is aangewezen als onbezoldigd archivaris van het waterschap.
Bezoekadres: Regionaal Archief Alkmaar, SNK-gebouw,
Hertog Aalbrechtweg 5, Alkmaar. Openingstijden: dinsdag/
vrijdag 8.45-16.45 uur; dinsdagavond 19.00-21.30 uur
(behalve in de maanden juni/augustus).
De door de provincies aangestelde historici en consulenten
voor regionale geschiedbeoefening en andere organisaties op
het gebied van de lokale en streekgebonden geschiedbeoefe
ning vormen gezamenlijk het Landelijk Overleg Regionale
Geschiedbeoefening (LORG). De activiteiten van dit over
legorgaan worden gecordineerd door het Nederlands Cen
trum voor Volkscultuur te Utrecht. Wij laten de adres
gegevens van de deelnemers hieronder volgen. Het ligt in de
bedoeling de namen en adressen van de deelnemers in een
volgende editie van de Almanak van het Nederlands Archief
wezen op te nemen.
Nederlands Centrum voor Volkscultuur, A. van der
Zeijden (vz.), Lucasbolwerk 11, 3512 EH Utrecht,
tel. 030-2319997
Regionale Geschiedbeoefening Noord-Holland,
mw. K. Bossaers, Postbus 5212, 2000 GC Haarlem,
tel. 023-5318436
Provinciaal Historisch Consulent Zuid-Holland,
J. Brugman, Postbus 448, 2501 CK Den Haag,
tel. 070-3624121
Stichting Stichtse Geschiedenis, F. Vogelzang,
Mariaplaats 23, 3511 LK Utrecht, tel. 030-2343880
Regionale Geschiedbeoefening Zeeland, A. de Klerk,
St. Pieterstraat 38, 4331 EW Middelburg,
tel. 0118-638920
Brabantse Regionale Geschiedbeoefening,
J. van Oudheusden, Postbus 1104, 5200 BD
's-Hertogenbosch, tel. 073-6146193
Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap,
A. Jacobs/L. van Basten Batenburg, Burg. Slanghen-
straat 34, 6433 AV Hoensbroek, tel. 045-5214212
Gelders Oudheidkundig Contact, B. van Straalen,
Postbus 4040, 7200 BA Zutphen, tel. 0575-511826
Kunst en Cultuur Overijssel, G. Buist,
Jacob Catsstraat 25, 8023 AE Zwolle, tel. 038-4537527
Sociaal Historisch Centrum Flevoland, mw. W. van der
Most, Postbus 73, 8200 AB Lelystad, tel. 0320-255404
Regionale Geschiedenis IJsselakademie, F. Pereboom,
Postbus 244, 8260 AE Kampen, tel. 038-3315235
Fryske Akademy, P. van der Meer, Postbus 54,
8900 AB Leeuwarden, tel. 058-2131414
Provinciaal Historicus Drenthe, M. Gerding,
Postbus 174, 9400 AD Assen, tel. 0654-784741
Geschiedeniswinkel Rijksuniversiteit Groningen,
K.G. Lugtenborg, Postbus 716, 9700 AS Groningen,
tel. 050-3637048
Het fenomeen van de interbestuurlijke samenwerking tussen archiefdiensten krijgt steeds meer concrete
vormen in ons land. Wordt in Utrecht gewerkt aan de integratie van Gemeente- en Rijksarchief, in Gro-
ningen betrekken rijk en gemeente als zelfstandige organisaties éen gebouw en proberen zij zoveel moge
lijk winst uit hun gezamenlijke huisvesting te halen. Rijksarchief en Gemeentearchief twee organisaties
onder één (publieks)noemer: 'Groninger Archieven'. Op 3 juni openen zij hun deuren voor het publiek.
Al weer drie jaar geleden gaf de dis
cussie over de bestuurlijke organisatie
van Nederland ook in archiefkringen
veel stof tot nadenken: hoe moest het
verder met het archiefwezen binnen de
nieuwe bestuurlijke grenzen van re
gio's, stadsprovincies, e.d. Tijdens een
studiedag van de KVAN op 19 mei
1994 werd het thema 'regiovorming'
van alle kanten bekeken. Sindsdien is
de belangstelling voor de mogelijke
gevolgen van een andere inrichting van
het openbaar bestuur gedaald, maar is
- misschien tot verrassing van velen -
het denken over de organisatie van het
archiefwezen zélf sterk veranderd. Het
begrip 'schaalvergroting' heeft de sti
mulans gegeven tot nieuwe vormen
van samenwerking tussen archief
diensten.
Alweer gezamenlijke huisvesting
In Groningen werd ten tijde van de
'regiovormingsdiscussie' al druk ge
dacht over een gezamenlijke huisves
ting voor Rijks- en Gemeentearchief.
Uitgangspunt was dat beide organisa
ties hun eigen verantwoordelijkheid
zouden behouden: het Rijksarchief in
Groningen blijft één van de rijksarchie
ven in Nederland en het Gemeente
archief blijft onderdeel van de gemeen
telijke organisatie. Met die gezamen
lijke huisvesting leek het alsof de draad
van vóór 1973 weer werd opgepakt:
beide instellingen kenden tot dat jaar
immers een lange - en min of meer
beruchte - geschiedenis van gezamen
lijke huisvesting. Maar in de nieuwe
situatie zou het natuurlijk niet meer
gaan om archieven die wel of niet bij-,
naast- of doorelkaar geplaatst moesten
worden, maar zou de samenwerking
zich primair moeten richten op de ge
bruiker, de klant. Beide organisaties
kregen de bestuurlijke opdracht om
naar een samenwerkingsverband te
zoeken dat in de eerste plaats de
effectiviteit van de archiefvoorzienin
gen voor de burger versterkt en in de
tweede plaats de efficiency voor de
beide diensten verhoogt. In de samen
werkingsplannen zijn derhalve twee
speerpunten aangewezen: integratie
van dienstverlening (de archiefgebrui
ker krijgt te maken met een dienstver
leningsapparaat) en gezamenlijk
beheer van gebouw en inrichting.2
Cascade
De ideeën, wensen en bestuurlijke op
drachten hebben inmiddels hun con
crete vorm gevonden in het imposante
Cascade-gebouw dat, samen met het
NS- station en het Groninger Mu
seum, een extra 'publieksgerichte'
impuls geeft aan dit deel van de stad.
De 'Groninger Archieven' bewonen
niet alleen dit complex. Naast de
archiefdienst biedt Cascade onderdak
aan de Rijksgebouwendienst (district
Noord), het Kadaster, diensten van het
Ministerie van Landbouw, e.a. Zoals
gezegd een imposant en 'echt stedelijk'
gebouw met kantoortorens en een
horizontale laag waarin de 'Groninger
Archieven' zijn gehuisvest.
Dienstverlening
De gezamenlijke huisvesting heeft dus
primair tot doel de effectiviteit van de
archiefvoorzieningen voor de burger te
versterken. En het moet gezegd: de
eerste kennismaking met de entree
partij en de studiezaal van de 'Gronin
ger Archieven' is indrukwekkend en
bovenal overtuigend. De presentatie is
die van één organisatie. Wat dat be
treft is het ook goed dat niets meer
herinnert aan de romantiek van het
oude rijksarchiefgebouw aan de St.
Jansstraat of het gemeentelijke
gebouw aan de Viaductstraat. De be
zoeker wordt nu ontvangen in een
moderne high-tech-achtige ontvangst
hal met verrassende ruimtelijke ef-
100/4 mei 1997
