Arbeid
Adelt
20
Door Jaap Kloosterman
21
Een omwenteling in de techniek. Uit een aflevering van Amazing discoveries 2020.
'Hee Mike, wat heb je daar nou?'
'Ik heb iets heel bijzonders. Iets waar de wereld al lang op zit
te wachten.'
'Ongelooflijk, vertel ons snel wat het is...
'Ik heb een wit vierkant materiaal en een stokje. U zult zich
wel afvragen, wat is dit nu weer.
'Ja Mike, laat ons niet langer in spanning
'Als ik met dit stokje over het witte materiaal beweeg, dan
verkleurt het op de plek waar ik met het stokje over heen ben
gegaan.
'Ongelooflijk...
'Ja, maar dat is nog niet alles. Als ik nu met datzelfde stokje
een letter, zoals je die normaal op het scherm ziet, op het
materiaal teken...
'Ongelooflijk, ik denk dat ik het snapmaar dat betekent
dat als je meerdere letters achter elkaar neerzet je dus gewoon
kunt lezen zonder dat je een beeldscherm nodig hebt.
'Inderdaad, jij snapt het. Dat is toch ongelooflijk, of niet!
'Ongelooflijk, en waar stop je nou de stekker of de accu in,
Mike?
'Nou, dat zal ik je vertellen...
'Ja, vertel het ons, laat ons niet langer in spanning....
'Er komt geen stroom aan te pas, er zitten zelfs geen batterijen
of accu in.
'Nou, dat is werkelijk onvoorstelbaar.
He, Mike,...Mike. Je kunt het ook dichtklappen zie ik, dat kan mijn
notebook ook.
'Nee, dit is anders, je kan het zovaak dichtklappen en vouwen
als je maar wilt, tot het de door jou gewenste afmeting heeft.
'Oooh, Mike je gaat maar door en het wordt kleiner en
kleiner.
'Ja, nu past het zelfs in mijn portefeuille.
'Ongelooflijk, dus ik kan het altijd bij me dragen.
'Jazeker, hier houd maar eens vast....
'Maar dit is ongelooflijk, het weegt bijna niets.
'Dat klopt, het weegt 100 maal lichter dan het kleinst
verkrijgbare notebook.
'...Dat komt natuurlijk omdat er geen accu in zit.
'Nee, nee, je droomt niet, knijp maar flink in je arm.
Kijk..., ik vouw het weer uit en....
'Maar Mike,...Mike....wat doe je nu Nee, dat kan niet, je
scheurt het gewoon kapot.
'Dit materiaal is zo geweldig. Kijk, ik houd de helften gewoon
tegen elkaar aan en je kan het gewoon weer lezen.
'Ongelooflijk, dat zie ik je met een diskette nog niet doen, ha ha ha.
'Nee, inderdaad, ha ha ha.
'Maar Mike,...wat doe je nu? Nee, niet doen, niet doen
Je gaat er zomaar op staan springen.
'Ja inderdaad, en kijk er nu eens naar.
'Ongelooflijk,werkelijk on-ge-loof-e-lijk ...je kan het nog
steeds lezen!!
'Stel je eens voor zeg, als je zo op je monitor zou gaan springen.
'Ongelooflijk, wat een discovery! Zeg Mike, hoe lang kan je
dit eigenlijk bewaren?
'Nou, huidige schattingen lopen uiteen van 200 tot wel 500
jaar, in ieder geval veel langer dan een diskette of cd-rom.
'Ongelooflijk, wat een amazing discovery.
'Maar dat is nog niet alles!
'Nee
Je kan het overal mee naar toe nemen, je kan het gebruiken
bij hoge en lage temperaturen. En als je het niet meer nodig
hebt, kan je altijd nog je neus erin snuiten.
'Ja Mike, dit is werkelijk ongelooflijk..., maar dat zou weieens
kunnen betekenen dat we op een dag helemaal geen
beeldschermen, computers en notebooks meer nodig hebben.
'Inderdaad, is dat niet ongelooooooflijk....!
In vele opzichten lijken de archieven van de geor
ganiseerde arbeidersbeweging vooral op andere
particuliere archieven. Hun bezitters stellen er
belang in of niet. Ze blijven daardoor al dan niet
bewaard. Ze zijn op orde of vormen een chaos.
Ze zijn toegankelijk of zitten potdicht. Ze blijven
privé-bezit of verhuizen naar een openbare be
waarplaats. En ze zijn waardevol of waardeloos.
Toch hebben archieven van de georganiseerde arbeiders
beweging soms ook eigenschappen die men in die omvang
niet bij alle particuliere archieven aantreft. De klassieke
arbeidersorganisaties, vakbonden en politieke partijen,
kennen intern dikwijls verscheidene horizontale en verticale
verbanden met ingewikkelde onderlinge relaties. Plaatselijke
en regionale afdelingen, afzonderlijke groeperingen voor
jongeren, vrouwen of bepaalde beroepsgroepen, die zelf ook
weer een zekere gelaagdheid kunnen hebben, een weten
schappelijk bureau of zelfs een archief, eigen media, een
drukkerij, een bank of een verzekeringsmaatschappij, een
woningbouwvereniging, produktieve associaties en consu
mentencoöperaties men komt het allemaal tegen, met de
papieren erbij. Communistische partijen beschouwden zich
zelf geruime tijd als louter secties van de Communistische
Internationale en zonden hun bescheiden naar Moskou.
Onontwarbaar of uiteengevallen
Vele arbeidersorganisaties kennen tijden van clandestiniteit
en daarmee ongewone voorlopers en overgangsvormen,
waarvoor de politie veelal als archivaris optreedt. Raken ze
eenmaal gevestigd, dan gaan ze deel uitmaken van alle mo
gelijke commissies, raden en vertegenwoordigende lichamen,
waar hun representanten onveranderlijk een eigen archief
gaan vormen. Sommige politieke partijen bezaten gehele
landen, met alle documentaire gevolgen van dien.
Partijen en bonden plegen te scheuren, te fuseren, of van
karakter en naam te veranderen. Leiders en militanten die
zich er geheel mee vereenzelvigen, kunnen vaak moeilijk uit
elkaar houden wat hun leven en wat hun lidmaatschap
documenteert; en hoe dan ook vormen hun papieren soms
het interessantste dat er over een organisatie te vinden is.
Voor de archivaris is het allemaal niet eenvoudig.
100/4 mei 1997
Tussen Kerk en Kroeg
Omdat niets de verantwoordelijken dwingt het organisatie
archief te bewaren, overleeft dit bij de gratie van historisch
bewustzijn of van luiheid die voorkomt dat de zaak wordt
weggesmeten. Gelukkig is de arbeidersbeweging met beide
eigenschappen rijkelijk bedeeld. Het historisch bewuste deel
heeft in de loop van de tijd menig archiefinstelling in het
leven geroepen. De luiaards hebben veel behouden voor de
wetenschappelijke instituten die zich voor hun geschiedenis
zijn gaan interesseren. Daarmee houden de vakbonden op
het terrein van de particuliere archieven het midden tussen
de bedrijven en de kerken. De maatschappelijke functie van
de kerken maakte dat er altijd mensen zijn geweest die
belang hadden bij de instandhouding van hun archieven.
Bedrijven, die een dergelijke druk veel minder kennen,
ontbreekt het nogal eens aan gevoel voor het verleden. Ze
zijn zeker niet over een kam te scheren. De Nationale Bank
van Griekenland, die anders dan de naam doet vermoeden
geen centrale bank en zelfs geen overheidsinstelling is, bezit
zonder twijfel het belangrijkste Griekse archief dat er rest.
De abominabele staat waarin het Griekse archiefwezen in de
negentiende eeuw verkeerde, dwong de bank haar eigen
documentatiesysteem op te zetten, dat tot op de dag van
vandaag in 's lands oudste archiefgebouw huist.
Redenen tot behoud
Maar banken en verzekeringsmaatschappijen, die geschie
denis voor hun bedrijfsvoering gebruiken, zijn verre van
representatief. Ze vormen bijna een derde van de leden van
Archiefstukken op de markt: schrikbeeld of redmiddel
de Section of Business and Labour Archives van de Interna
tional Council on Archives. Overheidsarchieven en docu-
