De
bron digitaal of de
digitale bron?
Historici en Computers
II
ïi V
I Jaiisen - W
i BeunsI
ijsmu
Door René van Horik
DATA MODELLING
MODELLING HISTORY
c'lgiiTrT.4
A-ft
1 7
in orrjfvangriik leverir
AFFICHEMAppEN in da. To formaten
Ontwikkeld door het Gemeentearchief Amsterdam
peis nr. 4 (TNO getest).
ICHIEFDOZI
\aronder dé
ruimschoott
|N, OVERSLAGDO]
msterdamse archieI
voldoet aan de CL-l
.M-fV üfcw-j»
ilrafigewichten en twge
Ir. 1, fclsrhede aart dê PA
9 8.'
formaten.
f-test per
Vervaardigd uii 80 gr/m2 k
De lijm voldoet, aan de CL
PORTEFEUILLEBAND/K
Le)/erbaar.in de kleuren gi
Ons uitgebreide ieverim
op aanvraag gaarne toe.
H Verënigde Bed
fferd met calciumcarbi
ND
en zwart in di'
fsprogramma zuurvrije conserverings- en restauratie,
■ialen sturen wij u
Telefoon: 075-
Telefax: 075-
Pqstbus 166
1530 AD Woi
Veerdijk 44
1531 MS'Woi
rijven
dancielsoi
I van
CD-I
De CD-Interaktief is een medium dat nu
vooral wordt gebruikt als instruktie-
en demostratie-medium. Zo hebben veel
automobielbedrijven een CD-I met
leverbare auto's, waarbij alle variaties
met kleuren, accessoires ets. naar wens
bekeken kunnen worden. Het sterkste
punt van de CD-I is de toepassing van de
combinatie van video, beelden en geluid.
Dit medium zou door archieven daardoor
het best gebruikt kunnen worden om één
bepaald onderwerp te illustreren met
tekst, video-beelden etc. Voor de opslag
van enkel afbeeldingen zijn andere media
beter geschikt.
Begrippenlijst
Pixel: picture element oftewel beeldpunt,
kleinste eenheid waaruit een computer
scherm is opgebouwd.
Dpi: dots per inch: geeft aan hoeveel
beeldpunten er kunnen worden weerge
geven of gelezen per inch. Bijvoorbeeld:
een afbeelding wordt gescand met 300 x
600 dpi; d.w.z. 300 dpi horizontaal en
600 dpi verticaal.
Resolutie: meten van fijnheid van het raster
van de afbeelding of beeldscherm, uitge
drukt in dpi. Een hoge resolutie geeft een
scherper beeld dan een lage resolutie.
Kleurcliepte: geeft aan hoeveel kleuren er
kunnen worden weergegeven. Hoe meer
bits per pixel worden gebruikt, hoe meer
kleuren kunnen worden opgeslagen.
1 bit: zwart/wit (slechts twee waarden
mogelijk met I bit: 1 of 0)
1 byte (8 bits 28) 256 grijswaarden of
kleuren
3 bytes (24 bits 224) ongeveer 16,8
miljoen kleuren
4 bytes (32 bits 232) ongeveer 4,3 miljard
kleuren
Tussenliggende waarden zijn ook mogelijk.
Thumbnails: meerdere afbeeldingen in klein
formaat en lage resolutie, die tegelijk op
één beeldscherm worden getoond.
Compressie: het 'indikken' van bestanden om
opslagruimte te besparen. Compressie
wordt aangegeven met verhoudingen,
bijvoorbeeld: 1:10. Slechts 10% van het
originele bestand wordt opgeslagen. Bij het
gebruik van compressietechnieken treedt
meestal informatieverlies op, wat de kwa
liteit van de afbeelding nadelig beïnvloedt.
Met het blote oog is dit vaak niet of
nauwelijks waar te nemen.
Opslagruimte: de ruimte die nodig is voor
het digitaal opslaan van bestanden. Met de
volgende formule kan dit voor afbeeldin
gen berekend worden.
Daarbij is:
O benodigde opslagruimte
H hoogte van de afbeelding in inches of
millimeters
R resolutie in pixels per inch of milli
meters
B breedte van de afbeelding in inches of
millimeters
A aantal bits dat beschikbaar is voor
elke pixel
C compressiefactor
m.f
zuurvrije
A|g geen anderin Nederland beschikken wij!over
conserverings- én restaurÉiemateriilen, zo|ls:
100% houtvrij celluloseyervaaradigd Züüw^grijsArfaiivv
Ge.bytf.erd met baleiunicarbohaat en standaard levërbai
ANSI IT9.16 (ISO norm 10214). «5 'T~:~
ZELFKLEVENDE LABELS IN AROHIEFKWALIT El"ftj
Geschfkt voor ieder type printer 'ook voor bardode.
Groothandel in B'pekbiiKlers-)1iKéstauu|tfcj Int -
C.oijserratiemateri|Jen^ en
Jansen-Wijsmuilet Beuns B.V. is een zustermaatsc
Steeds vaker maakt de historicus gebruik van een computer en vervangt een tekstverwerkingsprogramma
de typemachine. Maar een computer kan meer, zoals op historische bronnen gebaseerde gegevensbestan
den analyseren. Niet alleen gebeurt dit met behulp van een computer snel en doeltreffend, maar het on
dersteunt ook nog eens het historisch onderzoek. Internationale podia waarop historici methodologie en
resultaten van het gebruik van informatie- technologie presenteren, zijn de jaarlijkse conferentie van de
Associaton for History and Computing (AHC) en het tijdschrift 'History and Computing1
Een langlopende discussie binnen de AHC gaat over de fun
damentele vraag wat het startpunt moet zijn van computer
gebruik bij historisch onderzoek. Is dat de historische bron of
het onderzoeksprobleem? Het eerste soort gebruik, de zoge
naamde 'source-oriented computing' behelst het maken van
een zo betrouwbaar mogelijke digitale versie van een histo
rische bron. Een versie die dus bijvoorbeeld dezelfde spel
lingsvariaties, niet eenduidig te transcriberen passages en
afwijkende maten te bevat zoals de 'echte' bron dat ook doet
<2>. Bij 'problem- oriented computing' wordt onderzocht
op welke manier computers en computerprogramma's inge
zet kunnen worden om een onderzoeksvraag te beantwoor
den. Hierbij is het niet altijd noodzakelijk een bron in zijn
geheel te digitaliseren; ook een steekproef of selectie is
voldoende. Het is eveneens mogelijk verschillende bronnen
in een bestand op te nemen.
AHC-conferende Moskou
In Augustus 1996 werd in Moskou voor de elfde maal de
Internationale Conferentie van de AHC gehouden met als
thema 'Data Modelling, Modelling History'. De conferentie
was het platform om de modellering en verwerking van ver
schillende soorten historische gegevens, zoals demografische
data, 'vrije tekst' en images te bespreken. Een blik op de
deelnemerslijst van de ongeveer 150 conferentiegangers -
voor ongeveer de helft afkomstig uit het voormalige Oost
blok - leerde dat er grofweg drie groepen aanwezig waren.
Op de eerste plaats historici die verslag deden van de manier
waarop zij de computer gebruiken als ondersteuning van
historisch onderzoek. Een voorbeeld hiervan is het gebruik
van GIS-software (GIS Geografische Informatie Syste
men) voor de analyse van bepaald historisch demografisch
materiaal. Dan was er de groep deelnemers die de informati
ca als uitgangspunt neemt en rapporteerde over de relevantie
van bepaalde ontwikkelingen en technieken voor historici.
XI International Conference
of the Association for History and Computing
CTS
4+.SM.*r\\'
w«»
Historici in Moskou
100/4 April 1997
