cc
Archiveren
met
archivisten
proffit
mailprofs*
r*>
stuurbekrachtiging
J.H. Wigger,J. Folkerts, Inven
taris van de archieven van het
provinciaal bestuur van Over
ijssel, 1813-1920/1948. Deel 1-
2, 333 pagina's. Uitgaven van
het Rijksarchief in Overijssel,
44-43. Zwolle, 1994. ISBN 90-
72306-20-1 en 90-72306-21-
X. Hierna: Rijksarchief-delen.
Sectie semi-statisch archief
provincie Overijssel) Inventaris
van de archieven van het pro
vinciaal bestuur van Overijssel,
1921/1949-1970. Deel 1-3, 642
pagina's. Uitgaven van het
Rijksarchief in Overijssel, 46-
48. Zwolle, 1993. ISBN 90-
72306-23-2. Hierna: Provin
cie-delen.
38
archiefmedewerkers (m/v)
uitzendbureaux
I//ex
door de Raad zijn gedaan. Gelet op
zijn uitgangspunt, namelijk een brug
te slaan tussen rechtsgeleerde com
mentaren en de gevoerde processen,
heeft Broers de rechtsgeleerde com
mentaren in het onderzoek betrokken.
Hiertoe bestudeerde hij de bibliotheek
van de Raad.
Er zijn in totaal 3816 dossiers bewaard
gebleven van civiele procedures; 89 hier
van (ruim 2%) handelen over beledi
ging. Daarnaast zijn er in totaal 334
criminele dossiers bewaard gebleven,
waarvan er 28 (ruim 8%) betrekking
hebben op belediging. Slechts in 25 ci
viele dossiers kwam de Raad tot een
eindvonnis; 21 keer werd er een com
paritie van partijen 'ter fine van accoord'
bevolen. In een dergelijk geval onder
nam de Raad een poging om het geschil
in der minne te schikken. Voor het ove
rige blijft het in de meeste zaken on
duidelijk hoe de zaak is afgelopen.
Ongeveer tweederde van alle civiele
dossiers dateert uit de zeventiende eeuw.
De beledigingen zijn te verdelen in
mondelinge, schriftelijke en feitelijke
beledigingen. De belediging had be
trekking op de eer, met name de eer
van de persoon, van het beroep of de
familie van betrokkene. In beledigings
zaken werd telkens een honorabele en
profitabele betering gevorderd van de
kwetsende woorden of daden. De bete
ring van de schade aan eer of goede
naam werd amende honorabele genoemd.
De beledigde partij gaf daarbij aan hoe
de belediger het aangedane leed kon
beteren, bijvoorbeeld door herroeping
van de kwetsende woorden, het aan
bieden van excuses, het vragen om
vergiffenis en door een verklaring te
geven van de eer en deugd van de
beledigde partij. Het was daarbij van
belang dat de amende in een zo nede
rig mogelijk houding werd verricht:
knielend en met gevouwen handen, op
blote voeten en met onbedekt hoofd,
gehuld in een wit kleed. Daarnaast was
er sprake van een financiële genoeg
doening, de amende profitabelewaarbij
de beledigde een financiële schatting
maakte van de geleden schade. Het
geld werd in de regel uitgekeerd aan
een goed doel.
De gevoerde verdediging werd geba
seerd op de Corpus Iuris Civilis en
enkele middeleeuwse legisten, maar
vooral op contemporaine rechtsgeleer
den als Hugo de Groot en Johannes
Voet. Op costumiere rechtsregels werd
nauwelijks een beroep gedaan. Voor
het overige werd verwezen naar het
bewijsrecht, naar niet-juridische tek
sten (Aristoteles, Ovidius, de bijbel) en
zelfs spreekwoorden werden aange
haald.
Het archief van de Raad van Brabant
bevindt zich in het Rijksarchief in
Noord-Brabant te 's-Hertogenbosch.
Op het archief van de Raad is een
inventaris gemaakt waarin de dossiers
en de vonnissen van gevoerde proces
sen niet alleen zijn geïnventariseerd,
maar ook van indices zijn voorzien. De
civiele en criminele dossiers zijn chro
nologisch gerangschikt, waarbij de
inzet van een geding door middel van
trefwoorden is weergegeven. In de
meeste gevallen zijn de betreffende
dossiers van het trefwoord 'belediging'
voorzien; in andere gevallen zijn
verwante termen gebruikt. De verza
meling procesdossiers is zeer onvol
ledig en bovendien is van een aantal
dossiers de relatie met de Raad ondui
delijk. Het archief van de Raad leent
zich dan ook beter voor een kwalitatief
onderzoek in de diepte, dan een kwan
titatief onderzoek in de breedte.
Behalve op procesdossiers en vonnis-
boeken is het onderzoek ook gebaseerd
op resoluties, notulen en rolboeken.
Broers besteedt in zijn studie geen aan
dacht aan de sociaal-maatschappelijke
achtergrond van de partijen. De zaken
die voor de Raad kwamen, werden
door de rechters tot hun juridische
kern geabstraheerd. Broers heeft zich
beperkt tot een strikt rechtshistorische
benadering van het probleem en heeft
daartoe, naast rechtsgeleerde commen
taren, uitsluitend rechterlijke archieven
geraadpleegd. Op een heldere en
gestructureerde wijze zet hij, tegen het
licht van contemporaine rechtshisto
rische commentaren, de procesgang
voor de Raad uiteen. Met zijn onder
zoek biedt hij een stevige rechtshisto
rische basis voor verder interdiscipli
nair onderzoek naar eer en belediging.
Immers, uit ander, historisch en antro
pologisch onderzoek naar eer en bele
diging is gebleken dat het fenomeen
niet los gezien kan worden van zijn
sociale context. Een conflict bijvoor
beeld, bleef niet beperkt tot partijen
alleen, maar sneed diep in in de plaat
selijke samenleving. Een gerechtelijke
uitspraak betekende geenszins automa
tisch verzoening en herstel van de
vrede. Elders werd, zo blijkt bijvoor
beeld uit onderzoek van de Engelse
historicus J.A. Sharp, een procedure
aangespannen als drukmiddel om als
nog tot een informele, buitenproces-
suele oplossing te komen en niet tot
een vonnis. Het is dan ook opmerkelijk
dat er in een aantal zaken tot aan de
Raad van Brabant toe werd doorge
procedeerd. Aan de andere kant is het
tekenend dat maar weinig zaken daad
werkelijk tot een vonnis aan toe wer
den uitgeprocedeerd.
Drs. W. Heers ink, Vrije Universiteit
Amsterdam
Met een heuse, wervelende multimedia-
show introduceerden het Rijksarchief in
Overijssel en de provincie Overijssel in
september 1995 de inventarissen op de
archieven van het provinciaal bestuur
van Overijssel over de periode 1813-
1970. Daarmee is circa 1,5 kilometer
archief middels ruim dertigduizend
inventarisnummers toegankelijk ge
maakt en overgedragen, zodat de on-
H-
M
E
Mailprofs Uitzendbureaux is op zoek naar:
Wie is Maiiprofs? Mailprofs Uitzendbureaux
opereert landelijk. Wij zijn een samenwer
kingsverband van PTT Post en Vedior Inter
national en gespecialiseerd in het opleiden
en uitzenden van postkamer-, repro-, couver
teer- en archiefmedewerkers.
Welke mensen zoeken wij? Voor onze ar
chiefopdrachten zijn wij op zoek naar men
sen die in het bezit zijn van een SOD-I, SOD-
II, WA diploma en/of de opleiding Rijks-
archiefschool gedaan hebben. Wilt u graag
aan de slag, bent u op zoek naar een afwis
selende baan en bent u flexibel ingesteld?
Dan bent u voor ons de juiste kandidaat!
Wat bieden wij? Diverse opdrachten voor
zowel lange als korte perioden, zowel full- als
parttime.
Geïnteresseerd? Wilt u meer informatie of
wilt u weten waar bij u in de buurt een filiaal
van Mailprofs Uitzendbureaux gevestigd is?
Dan kunt u contact opnemen met Mailprofs
Uitzendbureaux, via telefoon (077) 3520840.
In een goed archief vindt u
probleemloos wat u zoekt. Stop daarom
uw zoektocht en neem contact op met
Lundiflcx. Alle statische en verrijd
bare Slamag stellingen van Lundillcx
functioneren perfect en zijn ijzersterk,
terwijl met het K|■SP 'ï- TU
ruimtebesparende 7H|
Pull Spacc-sysleem
uw archief ook nog
eens op rolletjes I J I
bekrachtiging zor
gen de vakmensen
van Lundiflcx. Zij staan garant voor
maatwerk indclingsvoorslcllcn en een
solide montage van de stellingen. Bel
voor meer informatie: 0315-244141.
De basis voor ruimte
L U N D
Archief- en Stellingsystcmcn B.V.
Gcsinkkampstraai 2 Postbus 101 7050 AC Varsscveld
tel.0315 - 24 41 41 fax.0315 - 24 40 22
Proffi/ebv, professionals in archiefverzorging,
is een adviesbureau op het gebied van
documentaire informatievoorziening en archiefverzorging.
Wij werken voor zowel de overheid als het
bedrijfsleven. Onze adviezen worden over het algemeen
ook uitgevoerd door onze eigen archivisten.
Voor projecten in het midden en westen van het land
zoeken wij
die bereid zijn op projectbasis te werken
De werkzaamheden bestaan onder meer uit:
m bewerken en inventariseren van archiefbestanden:
(re)organiseren van post- en archiefbeheer;
invoeren van de ontwikkelde archiefbeheersystemen.
Wij zoeken kandidaten met:
m diploma RAS en/of S0D en/of GO;
goede contactuele eigenschappen;
een klantgerichte instelling;
ervaring in zelfstandig werken op projectbasis;
ervaring op het gebied van automatisering.
Voor meer informatie
kunt u contact opnemen met de heer drs. G. Verbeek,
marketing- en accountmanager,
telefoon: 026-44 21 964
Sollicitaties
graag schriftelijk richten aan
de heer drs. G.J. Driessen, directeur.
Postbus 6316800 AP Arnhem
professionals in archiefverzorging
Bouriciusstraat Ba, Arnhem
postbus 631, 6800 AP Arnhem
telefoon 026 44 21 964
fax 026 44 58 618
e-mail: proffile@tip.nl
ordening,
