Archiefnieuws
Alles bij elkaar brengt deze spontane schenking
dus ruim 17.500 gulden aan kosten met zich mee
400,00
400,00
400,00
20
Raad voor Cultuur publiceert advies over
PIVOT-archiefselectie
Kring van Archivarissen hij
Lagere Overheden
het een en ander heeft gekost, nog afgezien van de kosten
die in het verschiet liggen.
Kosten tot nu toe:
- 1 dag bekijken 8mm amateurfilm
- 1 dag op pad met 16 en 3 5 mm film
materiaal
- 4 uur medewerker nationaal av-archief
totaal
1.200,00
Voor dit bedrag heeft u dan een globale beschrijving van
ruim 4 uur filmmateriaal plus de wetenschap dat een deel
van het materiaal dringend conservering behoeft.
De kosten voor het conserveren bedragen:
- kleur nitraat 200 meter a 17 gulden
- zw/w nitraat 900 meter a 9 gulden
- zw/w nitraat 400 meter a 8 gulden
totaal
3.400,00
8.100,00
3.200,00
ƒ14.700,00
rieën documenten die vaak niet direct in verband gebracht
worden met het archief, maar die, op basis van de circulaire
van de Minister van CRM van 10 januari 1975, met goed
recht aanspraak kunnen maken op de status van archiefstuk.
Vanwege een onvoldoende adequaat archiefbeleid waren de
Honig-films, geluidsbanden en -dia's in de loop der jaren
geleidelijk uit het zicht verdwenen, zowel letterlijk als
figuurlijk. Materieel beheer en onderhoud van de relevante
informatie stonden in schril contrast met de bijdrage die het
materiaal had geleverd aan de beeldvorming en het succes
van de firma Honig Merkartikelen BV, haar voorlopers en
fusiepartners.
Het huidige management onderkende dit probleem en
spande zich in om een einde te maken aan deze situatie. Het
bovengenoemde archiefproject is daarvan een goed bewijs.
Ook toonde zij de bereidheid om voor de av-collectie een
adequate voorziening te treffen. Zij werd daarbij in de kaart
gespeeld door het feit dat ik op dat moment de mogelijkhe
den verkende om mij als zelfstandig adviseur op het gebied
van av-archivering te vestigen. Dat hield in dat ik bepaalde
activiteiten onder de noemer 'oriëntatie op de markt' als
investering zag en derhalve niet in rekening zou brengen.
Veel films bekijken
Mocht u bovendien de cultuurbewuste kleinzoon een video
kopie hebben toegezegd in ruil voor de schenking van het
materiaal, dan hangt daar nog het volgende prijskaartje aan:
- het 35mm filmmateriaal:
/350+/100+/50+/50+10
- het l6mm filmmateriaal:
/350 100+50+50+10
- het 8mm filmmateriaal:
200 minuten a 3,50
totaal
560,00
560,00
700,00
1.820,00
Alles bij elkaar brengt deze spontane schenking dus ruim
17.500 gulden aan kosten met zich mee, ongeacht de kos
ten voor het fysieke beheer, de ontsluiting en de beschik
baarstelling!
Honig in beeld en geluid
De afgelopen twee jaar vond bij de firma Honig Merkarti
kelen BV (HMA) een inhaalslag plaats op archiefgebied. De
uitvoering van het project was tot begin dit jaar in handen
van Margreet Windhorst. Uit de archiefkasten en van zol
ders haalde zij niet alleen een enorme hoeveelheid papieren
archiefstukken tevoorschijn, maar ook een aantal films,
geluidsbanden en zelfs dia's voor bioscoopreclame; catego-
Het project "Honig in beeld"
ging eind vorig jaar van start
met een inventariserend onderzoek. Daarmee wilde ik een
eerste indruk krijgen van de aard, inhoud en materiële
gesteldheid van het tot dan toe aangetroffen materiaal.
Maar dan moest ik het wel op een filmtafel kunnen bekij
ken, iets waarover noch Honig, noch ikzelf de beschikking
had. De Stichting Film Wetenschap (SFW) bood echter
uitkomst, zoals zo vaak. Daar kon ik terecht om het mate
riaal te bekijken, cq te beluisteren.
Wel deed zich nu een nieuw probleem voor. De films lagen
in Koog a/d Zaan en SFW zit in Amsterdam. Een eerste blik
op het materiaal bij Honig had uitgewezen dat er nogal wat
nitraatfilm bijzat. Nu bestaat de halve filmgeschiedenis uit
nitraat dat tot alle uithoeken van de wereld is getranspor
teerd zonder al te veel problemen. Bovendien had ik door
mijn werk bij het Nederlands Filmmuseum ruime ervaring
met dit materiaal. Maar toch hoe dek je je als aankomend
adviseur in tegen eventuele risico's en schade die aan het
transport verbonden zijn. Noch de handleiding, noch na
vraag bij de av-archieven leverde op dit punt een bevredi
gend antwoord op.
Bonte verzameling materiaal
Op de filmtafels van de Stichting Film Wetenschap pas
seerde een bonte verzameling films en filmpjes de revue,
variërend van schitterende poppenfilms uit de studio van
Joop Geesink (Dollywood) waar de naoorlogse wederop-
Uit het op 20 januari 1997 aan de staatssecretaris van On
derwijs, Cultuur en Wetenschappen verzonden advies van de
Raad voor Cultuur inzake Evaluatie PIVOT-archiefselectie
blijkt dat de Raad is ingenomen met de gewijzigde opzet van
de PIVOT-methode voor selectie en beoordeling van over
heidsarchieven. Dat neemt niet weg dat de Raad bij de uit
voering ervan nog vraagtekens heeft. De Raad bepleit in zijn
advies een vergroting van het maatschappelijk draagvlak
voor archiefselectie.
De Raad wijst nadrukkelijk op het historisch belang als
criterium bij de archiefselectie. Het inschakelen van externe
deskundigheid moet er voor zorgen dat dit belang voldoende
wordt behartigd. Externe deskundigheid moet niet alleen
worden ingeroepen bij de voorbereidingsfase en de toetsing
achteraf, maar in voorkomende gevallen ook bij de selectie
zelf. Hiermee pleit de Raad voor versterking van de onlangs
gemaakte afspraken tussen de Algemene Rijksarchivaris en
het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap.
In het advies doet de Raad een groot aantal concrete
aanbevelingen en suggesties voor verbetering van de
PIVOT-methode, onder meer over de analyse van de te
selecteren archieven. Ook spreekt de Raad zich uit tegen
vervreemding van vernietigbare archiefbescheiden.
Samenvatting van het advies
De Raad heeft bij zijn beoordeling van de PIVOT-archief-
selectie een drietal uitgangspunten in acht genomen.
In de eerste plaats meent hij zich te moeten beperken tot de
inhoudelijke aspecten ervan. In dat verband acht hij zich niet
geroepen tot een oordeel over het evaluatie-onderzoek door
de Rijksarchiefdienst van het PIVOT-project.
Voorts meent de Raad, dat zijn wettelijke taakstelling geen
beperking inhoudt ten aanzien van de advisering over de
selectie van archiefbescheiden. Desondanks wil hij zich in
beginsel bepalen tot vraagstukken van algemeen selectiebe
leid alsmede tot een globale toetsing van ontwerp-selectie-
lijsten. Tenslotte is hij voornemens daarbij vooral aandacht
te schenken aan het zgn. publieke domein van het archief
wezen.
De Raad gaat ervan uit, dat de waardering van de verschil
lende belangen (het administratieve belang, dat van de
recht- en bewijszoekenden en het historisch belang), voor
afgaande aan de advisering, zodanig is en zal worden geor
ganiseerd, dat hij zich in beginsel tot een globale toetsing
van die ontwerplijsten zal kunnen beperken.
Per aangegeven belang wordt dit nader uitgewerkt. Voor wat
betreft de waardering van het historisch belang knoopt de
Raad aan bij de recentelijk tussen de Algemene Rijksarchivaris
en het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap
gemaakte afspraken over de inschakeling van externe experts.
In aansluiting hierop reageert de Raad op de verschillende
aspecten van de PIVOT-archiefselectiemethode. Daarbij
staat voorop het streven naar een gelijkwaardige uitgangs
positie voor allen, die bij de beoordeling en waardering van
het archiefmateriaal betrokken zijn of worden.
Naast een positief-kritische beschouwing over herijking van
de PIVOT-doelstelling en de selectiecriteria, concludeert hij,
dat die herijking nog niet heeft geleid tot bijstelling van de
selectiemethodiek. In het bijzonder adviseert de Raad daar
om de analyse van handelingen aan te vullen met een in-
formatie-analystische beschrijving van de neerslag. Met
behulp van zo'n beschrijving kunnen de in te schakelen
externe experts een maatschappelijk-historische context
beschrijving toevoegen als basis voor de waardering van de
archiefbescheiden vanuit een historische invalshoek. Voorts
adviseert de Raad tot aanpassing van de tussen de Algemene
Rijksarchivaris en de ministeries gesloten convenanten over
de feitelijke selectie aan de inmiddels verworven kennis en
inzichten.
Ook pleit de Raad voor inschakeling van externe experts bij
de selectie zelf. Dit geldt zeker bij de toepassing van die lijs
ten, waarbij niet eerder dergelijke expertise werd ingescha
keld. Daarnaast acht hij regelmatige toetsing en evaluatie
van vastgestelde lijsten noodzakelijk.
In een afzonderlijke paragraaf gaat de Raad in op het vraag
stuk van de vervreemding van in beginsel vernietigbare
archiefbescheiden van overheidsorganen. Hij concludeert
dat om principiële redenen, in dit geval van de mogelijkheid
tot vervreemding geen gebruik moet worden gemaakt.
Tenslotte wijst de Raad op een aantal directe, vooral finan
ciële consequenties van zijn aanbevelingen. Zo pleit hij onder
meer voor een financiering van de Rijksarchiefdienst, die
mede is gebaseerd op de autonome instroom van archieven.
Voor meer informatie of een exemplaar van de complete
tekst van het advies (14 blz.) kunt u contact opnemen met
de afd. Voorlichting van de Raad voor Cultuur (Gitta Luiten),
tel. 070-3106686, fax 070-3614727.
Wijziging e-mailnummer!
De e-mailtoegang om berichten uit te wisselen met de
secretaris van de KALO komt niet overeen met de in het
januarinummer vermelde toegangscode.
Het secretariaat van de KALO is op hetzelfde e-mailnummer
te bereiken als het Gemeentearchief Zwolle. U kunt voortaan
gebruikmaken van de toegangscode: gemarch@pi.net
